کیتابین آدی : آذربایجان ناغیل لاری(1 جلد)

اولچوسو :  727 کیلو بایت

الیفبا : لاتین الیفبا سی

دیل : آذربایجان تورکجه سی

صفحه لرین سایی : 360  صفحه

موندریجات

رئداکتور‌دان

آذربایجان ناغیل‌لاری حاقیندا

زمانه‌نین حؤکمو

گؤی مینجیخ

کئچل محمّد

ملیک مممه‌دله ملیک احمد

آخوای

بختییار

آوچی محمّد

قوش دیلی بیلن ایسکندر

نار قیز

کیچیک شاهزاده

ملیک محمّد

تاختا قیلینج

سودمن

گول سومانا نئیله‌دی?

گول و ساناوار

بولود

فراستسیز اوغول

پئشه دالینجا

اوچ باجی

لالا و نرگیز

مردنن نامردین ناغیلی

ایسکندر

شمسی قمر

ملیک جمعیلین حکایه‌سی

دمیردیش قیز

یئددی قارداش‌لار

دونیا گؤزه‌لی

موختارین حکایه تی

بارخودارین باختی

تنبل احمد

شاهشونقار

تلیم‌لی پیشیک

قارا آت

تویوق بیر قیلچلیدی

نازیکبه‌دن

پینچی محمّد

داد خانپری‌نین الین‌دن

درزی‌نین شاگیردی

اوچ شاهزاده

هازارانداستان بولبولو

آرمود بی

جیک-جیک خانیم

دانا, کئچی و قویون

قیزیل ایلان

جیرت‌دان

هاخنزر

کئچلین دیوانی

ئوستا عبدالله

ایکی آروادین ایشلیی

آلتی دول آرواد

ذرنیگار

نوخودو کئچل

ابولقاسیم

شاه عباسین اوغلو

خوشقه‌دم

کئچلله تاجیر

یوکلمه(Download)

فایل      pdf 

تورکجه الیفباسی

588 کیلو بایت

فایل   pdf 

تورکجه الیفباسی

181 کیلو بایت

دده شمشیر

فایل  pdf

لاتین الیفباسی

626 کیلو بایت

صفحه لرین سایی : 558 صفحه

صائب تبریزی سِچیلمیش اثرلری

فایل      pdf

تورکجه الیفباسی

467 کیلو بایت

کیتابین آدی :دده قور قورد کیتابی(خطی نوسخه سیننن اسکن) 

اولچوسو :  3.22 مگا بایت

یوکلمه(Download)

شاگیرد اولمامیش موعللیم اولمایاق!
 دیلیمزده رسمی ائییتیم(تحصیل) آلما ایمکانی اولمادیغینا رغمن، دیلمیزی اؤیره‌نیب باشقالارینا دا اؤیرتمک بیزه بورجدور.
آنجاق بیریسینه دیل اؤیرتمه یین بیرینجی شرطی قایدالاری  دقیق بیلیب منیمسه‌مکدیر.چوخلاری هله ده تورکجه نی دانیشدیقلاری کیمی یازماغی دوشونورلر. یعنی بوتون دیللرده رسمیته تانینان ایستاندارد طرزی تورکجه ده رسمیته تانیمیر یا اصلا اونون لوزومونو حیس ائتمیرلر. طبیعی کی بیر دیلین بوتون دانیشانلاری اونو دانیشدیقلاری و شیفاهی طرزده یازسالار گئت-گئده بیر بیرلری نین یازیلارینی باشا دوشمکده چتینلییه اوغرایاجاقلار.  او اوزدن شهردن شهره فرقلی اولان گؤزل دئییملر(لهجه لر) رسمی و ایستاندارد یازینی انگلله مه سین دئیه، بیر سیرا اورتاق قایدالاری گرزله مه‌ییمیز گره‌کیر. بو قایدالاری دیلچیلر، اسکی متنلردن ال ده ائدیب اوزون سوره تدقیقاتین سونوجو کیمی بیزه تقدیم ائتمیشلر.   ایندی بو تدقیقاتا گوونیب یازاندا اونون سونوجلارینی گؤز اؤنونه آلماق بیزیم ایشیمیز!
دیلیمیزده گؤزله‌نیلمکلری گرکن نئچه اساس قایدا:
1-صامیت(سس سیز) و صایت(سسلی)  سسلر
2-صایتلرده ، قالین و اینجه اولماغی
3-بعضی صایتلر هارادا دَییشیلر
4-مصدر (آنا سؤز) کی چوخ یئرده یانلیش اولور مثلا:
آذربایجان تورکجه سینده سس قایداسی نا گؤره (اینجه یا قالین)ماق و مک ایله مصدر دوزه لر آمما هر کس اؤز سلقه سیله مصدر دوزلتدیر.اؤرنک :«دئ» فعلی نین سون حرف اینجه اولماغا گؤره مصدری دئمک اولار ، بونو چوخ یئرده دئماق یا دئماخ یازیرلار و حتی بونون اوستونده بحث ائدیرلر کی هانکی سی دوزدور.
5-فعل لرین صرفی کی چوخ یئرده یانلیش یازیلیر.
و...
و چوخ یانلیشلار کی یازیلاردا گئدیر کی بورادا اونلاری سایماق اولماز.
بوتون بونلاری واخت قویوب بیر ایکی  کیتاب اوخوماقلا  اؤیرنمک اولار
دیلیمیزی دوز یازیب اوخوماغی هر کسه واجیبدیر و اونلارا کی ایسته ییرلر باشقالارینا تورکجه اؤیرتسینلر هر شئی واجیب و اؤنملی دیر
چون بیز دیلمیزین قایدالارین دوزگون بیلمه سک و باشقالارینا یانلیش اؤیرتسک دیلمیزین آردان گئتمه ینه چوخ یاردیم ائتمیشیک  تا اینکیشافینا.
وایندی نت ده چوخلو کیتاب تاپماق اولار کی دیل قایدالارین دوز اؤیره دیرلر و اونلارین یانلیشی چوخ آزدیر
بیزده سیزده نئچه قایناق وئریریک تا ایسته سز بونلارداندا فایدالانا بیلرسیز
1-آموزش زبان ترکی آذربایجانی(با خط عربی و لاتین به صورت تکمیلی) یازار:علی محمدی

ایسماییل شیخلی

سئچیلمیش اثرلری

ایکی جیلدده - بیر  جیلد

 کؤچورن :اوختای نژادمحمّد

صحیفه : 406

اؤلچو : 2 مگابایت

دیل : آذربایجان تورکجه سی

الیفبا : عرب الیفباسی

یوکلمه (Download)

کیتابین آدی :کور اوغلو

متنی حاضرلاییب ترتیب ائدنلر: ایسرافیل عباسلی،بهلول عبدالله

کؤچورن :اوختای نژادمحمد

صحیفه سایی : 537

اؤلچو : 2.7 مگابایت

الیفبا : عرب الیفباسی

یوکلمه (Download)

  فضل الله بن عبدالرحمن حسینی متخلص به نعیمی در شروان (در قفقاز) یا استرآباد (گرگان) در سال ۷۴۰ هـ ق، در یک خانواده ی صوفی مشرب متولد شد، پدر و جدش هر دو صوفی بودند. بدین سان طفولیت و جوانی فضل همزمان با اوضاع درهم ریخته سیاسی سقوط ایلخانان تا برآمدن تیمور است. اومدت درازی در شروان سپری کرد و استرآباد وطن معنوی اوست که کتابهای نثر خود را به لهجه آن نگاشته و آن شهر را مقصود خدا از بلد امین در قرآن(سوره تین)  شمرده است.  ظاهراَ فضل الله به هیچ یک از طرق صوفیه رایج در آن زمان وابسته نبوده زیرا تاکنون در منابع دیده نشده که کسی از پیر طریقت او یاد کند. از سوی دیگر به نظر می رسد وی در کودکی پدرش را از دست داده ویتیم بزرگ شده است و شاید همین یتیمی؛ او را بر آن داشته تا خود را همدوش محمدr و مسیحu شمرده ، داعیه دار بنیانگذاری مذهبی نو شود.

سیر زندگی فضل الله و مراحلی را که وی طی آنها به طرح ادعاهایش پرداخت، می توان اینگونه برشمرد:

۱-   تعبیر خواب؛ فضل الله در ۱۵ سالگی شروع به تعبیر خواب و تأویل رویاها کرد و بدان پایه رسید که صاحب تأویل وقرین یوسف  به شمار آمد. در این دوره، وی، به شغل طاقیه دوزی (نمدمال یا کلاه مال) اشتغال داشت و در این کار به صورتی عمل می کرد که به تقوا و پرهیزکاری شهرت یافت  و مردم او را سید فضل الله حلال خور می نامیدند. این عامل به همراه نسب نامه او که منتهی به حضرت علی (ع) می شد و نیز جایگاه شغل پدرش اش (قاضی القضات) نوعی مشروعیت مذهبی و جاذبه ی اجتماعی را برای او به بار آورد. در این مرحله از زندگی توانست مریدانی را دورِ خود جمع کند.  در واقع مرحله ی خوابگزاری او را می توان هسته ی مرکزی فعالیت های او خواند.  

۲-    در آمیختن اندیشه مهدی‌گری با قطبیت صوفیان

۳-    درسال ۷۸۶ هـ­ق نزد ویژگان خود، دعوی مهدیگری را اعلام داشت و نهانی برای قیام مسلحانه بیعت گرفت. دعوت او در این دوره بر این پایه استوار بود که او همچون آدم و عیسی و محمد خلیفه خداست و تمام آرمانهای صوفیانه و شیعیانه درباره نجات عالم بوسیله خون، در او جمع است و در عین حال مهدی و ختم الاولیاء و پیغمبر و خداست.

۴-    اظهار علنی دعوت با سفر به شهرهای اصفهان، دامغان، بروجرد، باکو، تبریز ، حویزه و غیره.

۵-   دعوت علنی به عقایدی‌که در جامعه به عنوان کفر  و الحاد شناخته می‌ شد منجر به تشکیل مجالس محاکمه متعددی علیه وی شد. به دنبال آن وی به شروان گریخت و به میرانشاه، فرزند تیمور پناهنده شد اما میرانشاه، به دستور تیمور، او را در ۸۰۴ هـ­ق، به دار آویخت و  سر بریده و جسد فضل الله  به دستور تیمور به تبریز ارسال  و آتش زده شد.

  ظاهراَ فضل‌الله پیش بینی کرده بود که ظرف ۱۴ سال که این عدد نزد حروفیان عدد مقدسی است خواهد توانست بر دنیا سیادت یابد و می‌خواست این کرامتی برای او باشد؛ زیرا سال ۸۰۰ (از نظر حساب ابجد) برابر با ارزش عددی حرف «ض» از اسم او بود و به علاوه اینگونه مجدد اسلام در رأس سده نهم هجری شمرده شود، ولی  امور بر وفق نقشه‌ای که او کشیده بود، جریان نیافت.  

 ادبیات حروفیه

در ابیات عاشقانه ی شاعر عشق، مهر و محبّت، دوستی و انسانپرستی که از ویژگیهای برجسته و باشکوه بعضی از مکاتب عرفانی عصر سُنّت است، به وفور دیده میشود.

با آنکه هنوز هم نوشته های حروفی درست گردآوری نشده از مقاله ها و کتابهاو فهرست کتابخانه هائی که تاکنون نشر یافته می توان به پهناوری دامنه ادبیات ایشان پی برد. کتابهای حروفی به نظم یا نثر بیشتر به فارسی و ترکی است. فهرستی از سایر منابع حروفی عبارت است از:۱- آخرتنامه از فرشته زاده  ۲- آدم نامه  ۳- استوارنامه از میرغیاث الدین  ۴- اسکندرنامه، از علی الاعلی . ۵- اطاعت نامه از کمال سنائی  ۶- امانت نامه سیداسحاق  ۷- بشارتنامه از رفیعی.

    سید قاسم انوار هم از جمله شاعران آذربایجانی است که هم متهم به همکاری در سوء قصد شاهرخ میرزا بوده و هم اشعارش در تبلیغ اعتقادات حروفیان است. وی متهم شد ولی به سبب نفوذ و شهرت عظیمش اورا نکشتند، تنها به تبعید فرستادند و موقعی که سید به جانب سمرقند عزیمت نمود و در غزلی شمه ای را از شکایت این حکایت با نازکی و ظریفی ادا می کند و مطلع این است:

ای عاشقان، ای عاشقان، هنگام آن شد کز جهان

                        مرغ دلم طیران کند بالای هفتم آسمان.

ودر بیت تخلص گوید:

قاسم، سخن کوتاه کن، برخیز و عزم راه کن

                   شکر برطوطی فکن، مردار پیش کرکسان.

ودر موقعی که عزیمت نمود و بعزم سوار شدن کرد فرمود:

نمی دانم چه افتادست قسمت از قدر ما را

                   گزین درگاه می رانند دایم دربدر ما را.

   عمادالدین نسیمی به تنهائی گنجینه ای غنی و جاودانه برای حروفیان آفریده است. شادروان سلمان ممتاز برای اولین بار در سال 1926 م. دیوان فارسی و ترکی نسیمی را در باکو چاپ و منتشر ساخت. دیوان فارسی و ترکی شاعر در حین برگزاری جشن ششصدمین سالروز تولد وی در شهر باکو به سال 1973 به چاپ رسید. پروفسور حمید محمدزاده تنظیم و با مقدمه ی علمی به چاپ رسید و برای اولین بار در اختیار همگان قرارگرفته است.  

مسجد و میکده و کعبه و بتخانه یکی است

ای غلط کرده ره کوچه ما خانه یکی است

چشم احول زخطا گرچه دو بیند یک را

روشن است این که دل و دلبر و جانانه یکی است

چون نسیمی طلب گنج بقا کن به یقین

شاه و درویش درین منزل ویرانه یکی است

طواف کعبه‌نین گرچی ثوابی چؤخدور، ای مولا!
کؤنول الله ائویدیر گل، طواف ائتمک آنی اولی.
یئددی گؤیدن داخی اعلا، کؤنولدور بالله، ای عارف!
کؤنول ایچینده بولدولار روموز سِرّ ما اَوحی.
اولار کیم عاشیق حقدیر، نئده‌رلر حور و غیلمانی؟
کی حور و خلد و غیلماندیر طوفئیل عاشیق شئیدا.
گل ‌ای‌حق ‌ایسته‌ین ‌طالیب! مقدس ‌وادینی طی ائت،
کی زحمتسیز اله گیرمز نه کیم ایسترسن، ای دانا!
وجودون ‌شهرینه‌ گیر گؤر کؤنول‌ طوروندا جان گلدی،
مناجات ائتدی حق ایله، تجلّی گؤردو چون موسی.
میسّر اولمادی وصلین «نسیمی»یه ایا دلبر!
خیالین مونس ائتمیشدیر، دون و گون‌ ذکریسن شاها!

 
 وجهینده پئیدادیر سنین انوار ذات کبریا،
اول نورا قارشی داییما شرمنده‌دیر شمس ضحی.
لیلی جمالیندان جدا، مجنون کیمی سرگشته‌ام،
فرهادوار ایستر کؤنۆل شیرین دؤداغیندان شفا.
جام مصفّادان منه ساقی ایچیردی بیر قدح،
صوفی‌نه‌بیلسین‌من‌نئجه اول‌جامدان بولدوم صفا؟
هر کیم کی توحید اهلی‌دیر ،اول دید و وادید اهلی‌دیر،
روز ازلدن تا ابد ایستر کمال منتها.
عین الیقین حق سیررینه ادراک ائده ن انسان منم،
ای معرفتدن بی‌خبر، انصافا گلگیل، بی‌ریا.
جان و جهانی سنسیزین نئیله‌ر نسیمی خسته دل؟
سندن مدام احسان اومار چۆن کیم گدادیر بینوا. 
جهانشاه حقیقی نیز گرچه برخی از حرکتهای حروفیه را درهم کوبید اما دیوانش مملو از تبلیغ اندیشه های حروفیان است. برخی از اشعار او بسیار نزدیک به اشعار نسیمی است، مثلا بیت زیر:

ای مَلـَک سیما! نه جان سن؟ وجهه رحمان سنده دیر

مصحف حق دیر جمالین، شرح برهان سنده دیر.

با این بیت از شعر عمادالّدین نسیمی مقایسه شود:

عاشقا! گلگیل بأری، جان بیرله جانان منده دیر،

زاهدا! سن بری گل، دین بیرله ایمان منده دیر.

"مصطفی ضریر"ین حیاتی و یارادیجیلیغی                   

   مصطفی ضریر، ارزروم شهرینده دوغولموش و 7 جی یوزایلین سونلاری،8  جی یوزایلین اوّل لرینده یاشایان آذربایجان ادبیاتیی نین شاعیری دیر.  اونون دوغوم ایلی، حتا اؤلوم ایلی ده دوزگون بللی دئییلدیر. آنجاق تذکره لردن آلدیغیمیز معلوماتا آرخالاناراق، بیلیریک کی 730 ه- 1377 م ایلینده مصره گئدیب و بئش ایله قدهر اورانین تورک سلطانی اولان «ملک منصور علی» نین ساراییندا قالمیشدیر. یئنه ده معروف اثری اولان «یوسف و زلیخا» متنیندن آلدیغیمیز معلومات بئله گؤسته ریرکی بواثری 768 ه ایلینده یازیب بیتیرمیشدیر.

حکیم سید ابوالقاسم نباتی. یکی از بزرگترین سخنوران و عارف سرشناس تاریخ ادبیات آذربایجان است که تمامی خصوصیت‌های برجسته‌ی شاعران نامدار آذربایجان از نظامی، عمادالدین نسیمی، مولانا فضولی و واقف را در خود جمع کرده و به عنوان شاعری پرآوازه در میان مردم وجهه‌ای بی‌بدیل یافته است. او در دوران حیات خود، شهرتی بسزا یافته و بیشترین شاعران همعصر وی، به پیروی از نباتی غزلیاتی غرّا سروده و به نظیره‌نویسی بر اشعار او همت گماشته‌اند. تذکره‌نویسان بسیاری نیز در تعریف و تمجید از این شاعر والا مقام قلم فرسایی کرده‌اند.

البته لازم است برای ان دسته دوستانی که مسئله پیش پا افتاده تورکی و آذری را نمی دانند
 خلاصه شرح دهم  :
آذری  یا (آذربایجان )مکانی است که ما در انجا ساکنیم و تورک اصالت و زبان ما می باشد در اصل ما
تورک آذری می باشیم
 

سبک آذربایجانی

  ادبیات کلاسیک فارسی با تاریخی بیش از هزار سال و غنای بی­ مانندش، دارای سبک های شعری خاصی است که در طول قرن­ها، شاعران فارسی گوی آفریده­ های ادبی خود را در چارچوب این سبک­ها خلق کرده­ اند. از جمله­ی این سبک­ها می­توان به سبک خراسانی، عراقی، آذربایجانی ، هندی و غیره اشاره کرد که ما در اینجا با سبک آذربایجانی در ادبیات فارسی می پردازیم و ملاک خود را نوشته ها، تحقیقات ادیبان فارس، فارس شناسان و دواوین شاعران می دانیم . سبک شعری از نظر ادبی، معنا و مفهوم خاص خود را دارد.

خط اورخون و آثار مکتوب زبان ترکی

   با پخش و انتشار السنه تُرکی قدیم در قرنهای (۵-۶) میلادی، زبانهای اوزبیکی و ترکمنی که به دستهٔ زبانهای تُرکی شرقی ارتباط داشت نیز بوجود آمد. آثار مربوط باین دوره که حیثیت ادبیات شفاهی یا روایی دارد در بعضی از منابع چون سنگ نوشته ها، کتب و آثار علمی تا کنون محفوظ مانده و بما رسیده است. یکی از اینگونه منابع آبده های (اورخون) میباشد. ریشه دو زبان را میتوان در آبده های «ینی سی اورخون» مشاهده کرد که در سال (۷۳۲) برسم الخط خاص اورخونی نوشته شده است.

اساساً خط اورخون بین قرنهای (۸- ۵) بعد از میلاد بوجود آمده است.

ارزوبلاگ ایشلدن دوسلاریم  متاسفانه بو نیچه ایلده کی دوروشوق لار  بو وبلاگی قویولوب
هش بیر  فرق گورمه میشیح البته ادام گرح کی ایمانین دانمیا  آزالیب کی چوخالمیب
حالا  آیری وبلاگ لاریندا دوروشوق لارینان استفاده ایلینده کامل تورک دیلین چورولمور کی
ادام اونان راحتلیح ایحساس ائلیه