ساختمان های مسکونی رعیت نشین دوره قاجاریه گرچه نمای بسیار ساده ای داشتند، ولی از پی سازی و اسکلت سازی مقاومی برخوردار بودند. در ساختمان های بیرونی و ادرونی آنها، طرح های دلباز همراه با رعایت اصول ارتباطات و محرمیت، توجه به مسائل فنی فاضلاب، آبرسانی، پی سازی، اسکلت سازی های مقاوم و ضد زلزله، نماسازی با پدیده های مقاوم هنری و متصل به بنا و در نهایت ارزش هایی از هنر وابسته به معماری دیده می شود. ساختمان سازی در دوره پهلوی اول از تلفیق معماری سنتی و کشورهای همجوار شمال شرقی پیروی می کرد، اما در دوره پهلوی دوم، از جهت طرح و اجرا از شیوه ساختمان سازی غربی الگو می گرفت تا جایی که ساخت و ساز ساختمان ها به سوی روش های غربی و در مواردی بی اصول سوق داده شد. در این مقاله تلاش شده است تا طرح ساختمان های بیرونی و ادرونی و
آموزه های نماسازی آنها در دوره قاجار و سپس آموزه های معماری دوره معاصر از پهلوی به این سو و اثر معماری بی هویت در ساختمان سازی های معاصر مورد توجه قرار گیرد و به ناهنجاری های ساختمان سازی در کشور اشاره گردد. در واقع بخشی از آسیب های ناشی از زلزله ها به فراموشی اصول ساختمان سازی های سنتی و بی توجهی به اصول علمی معماری باز می گردد. از این رو باید تمامی موازین آئین نامه های اجرایی با نظارت دستگاه های ذی صلاح مانند وزارت مسکن و شهرسازی در مقام ارشد و شهرداری ها در مقام نظارت بر اجرا، با دقت عمل از مهندسین مشاور و ناظر مقیم در کارگاه های ساختمانی بخواهند تا به احداث ساختمان های مقاوم مسکونی و غیرمسکونی مبادرت ورزند.
نویسنده: حسین زمرشیدی
دانشیار دانشگاه شهید رجایی
فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات شهر ایرانی اسلامی/شماره ۳/بهار ۱۳۹۰

------------------------------
لطفا بری مطالعه این مقاله به فایل PDF پیوست مراجعه نمایید...

فایل پی دی اف یوکلمه

خط اورخون و آثار مکتوب زبان ترکی

   با پخش و انتشار السنه تُرکی قدیم در قرنهای (۵-۶) میلادی، زبانهای اوزبیکی و ترکمنی که به دستهٔ زبانهای تُرکی شرقی ارتباط داشت نیز بوجود آمد. آثار مربوط باین دوره که حیثیت ادبیات شفاهی یا روایی دارد در بعضی از منابع چون سنگ نوشته ها، کتب و آثار علمی تا کنون محفوظ مانده و بما رسیده است. یکی از اینگونه منابع آبده های (اورخون) میباشد. ریشه دو زبان را میتوان در آبده های «ینی سی اورخون» مشاهده کرد که در سال (۷۳۲) برسم الخط خاص اورخونی نوشته شده است.

اساساً خط اورخون بین قرنهای (۸- ۵) بعد از میلاد بوجود آمده است.

« به عقیده ترکها و اجداد آنها، هستی از سه عنصر آتش،باد وخاک پدید آمده است. در بین مردم آذربایجان چهارشنبه های آخر سال به ترتیب با اسامی چهار عنصر طبیعی مشخص شده است که عبارتند از: "سو چرشنبه سی" (چهارشنبه آب) ، "اود چرشنبه سی" (چهارشنبه آتش) ، "یئل چرشنبه سی" (چهارشنبه باد) و "توپراق چرشنبه سی" (چهارشنبه خاک) ...

به باور و اعتقاد نیاکان ما، "یئل، اود و سو" به مهمانی توپراق می روند و در معبد توپراق جمع می شوند و روزهای سخت، زمستانی را که توام با قحطی و فلاکت و سختی بوده است بر  او عرضه می دارند و الهه توپراق را به بیداری دعوت می کنند و این چهار الهه دست در دست همدیگر با خواندن این شعر:

سو گلدی ها، اود گلدی ها، یئل گلدی      تزه عؤمور – تزه تاخیل ایل گلدی

روشنایی ها را به مردم به ارمغان می آورند و مردم نیز با دیدن این وضعیت به جشن و پایکوبی در طبیعت می پردازند.

بنا به روایات، زمانی ترکان مورد هجوم وحشیانه دشمنان قرار گرفته و بعد از مقاومت شجاعانه بیشتر آنان قتل عام گردیده و تنها عده کمی توانستند از مهلکه جان سالم بدر برند. ترکان باقی مانده که سرزمین جنت آسای خود را از دست داده بودند در مکانی رحل اقامت افکنده و در حسرت و آرزوی برگشت به سرزمین موعود به زاد و ولد پرداختند تا قدرت نظامی خود را از نو باز یابند. دشمن بعد از گرفتن سرزمین ترکان به منابع طبیعی آن – بویژه باغهای پر از سیب سرخ دسترسی پیدا کرد و پادشاه دشمن گویا چنان از بوی و طعم و لذت سیبهای سرخ سرزمین ترکان خوشش آمد که دستور داد در فصل میوه یک «قیزیل آلما» ی (سیب سرخ) واقعی، و در فصل غیرمیوه به یاد آن سیب‌های سرخ یک «قیزیل آلمای از طلا ریخته شده را بر بالای چادرش نصب نمایند») ترکان با شنیدن این حرکت دشمن و با توجه به عدم توانایی خود در بازپس گیری سرزمینشان حسرت و آرزوی باغهای سیب سرخ و بویژه گرفتن قیزیل آلمای ریخته شده از طلای چادر فرماندهی دشمن را در دل فرزندان خویش پروردند و آنقدر در مورد قیزیل آلما و سرزمین از دست رفته خود شعر و داستان سرودند و «تبلیغ فرهنگی» کردند که نسل‌های بعد با آرزو و حسرت شدید دیدار «سرزمین موعود» و رسیدن به چادر فرماندهی دشمن و گرفتن قیزیل آلما بزرگ شدند. عاقبت روز و روزگاری که ترکان قدرت خود را برای گرفتن سرزمین خویش کافی دانسته و خود را از نظر ایدئولوژیکی نیز آماده احساس کردند دست به حمله زده و بعد از جنگی شدید که در اطراف چادر فرماندهی دشمن از کشته‌ها پشته‌ها ساختند خود را به بالای چادر فرماندهی رسانیده و قیزیل آلما را از بالای آن گرفته و فریاد «قیزیل آلمانی آلدیق» یعنی سیب سرخ را گرفتیم را سر دادند. باقی مانده لشکریان دشمن که دیدند ستاد فرماندهیشان سقوط کرد دست از نبرد کشیده و فرار را بر قرار ترجیح دادند و بدین ترتیب «قیزیل آلما» و سرزمین موعود و سیب‌های سرخ حسرت انگیز آن دوباره بدست ترکان افتاد. از این به بعد در تفکر و نگرش و بینش ترکان باب جدیدی گشوده شد و ایده و تئوری قیزیل آلما شکل گرفت. از این تئوری مثلث «هدف، حسرت، فتح» در فرهنگ ترکان زاده شد. بعد از این ترکان که به قدرت نظامی برتر جهان تبدیل شده بودند چنان خیال می‌کردند که در سرزمین «مورد هدف» در بالای چادر فرماندهی یا ستاد ارتش یا در بالای یکی ازگنبدها و مناره‌ها وکلیساها و کنیسه‌ها و یا در بالای پشت بام قصرها و کاخ‌های دشمن یک قیزیل آلمای از طلا ریخته شده آویزان است و جنگاوران و دلاوران ترک می‌باید خود را به این «هدف» رسانیده و به هر قیمتی شده آنجا را فتح کرده و قیزیل را از آن خود نمایند. جنگجویان ترک گاهی سالها و نسلها بر روی این «هدف» زوم کرده و برای رسیدن به قیزیل آلما و حمله به خطوط دشمن روزشماری می‌کردند. بدین ترتیب قبلاً «هدف» (قیزیل آلما) در شهر یا کشور مورد «هدف» به صور مختلف از طریق «بعضی ترکان» دیده و «گزارش» می‌شد و بعد «حسرت» رسیدن به آن با «تبلیغ فرهنگی» آغاز می‌شد و بعد از آمادگی کامل به «هدف» حمله کرده و آنجا را «فتح» می‌کردند. این ایده و تئوری اولیه «قیزیل آلما» که خیلی ساده و عامه فهم بود بعدها از سوی متفکرین ترک بشدت پیچیده‌ گردید و محل آن نیز نسبت به «زمان و مکان» تغییرکرد چنانچه «اولیا چلبی» بعدها در روزگار خود در «کافرستان» شش شهر یا کشوری پیدا کرد که در بالای کلیسا یا کاخ آنجا قیزیل آلمایی از طلا ریخته شده وجود داشت که بعضی‌ها «فتح» و بعضی‌ها در حال بررسی برای «فتح» بودند. با ورود ترکان سلجوقی به کشورهای اسلامی و بدست گرفتن فرماندهی جنگهای صلیبی این ایده وتئوری «قیزیل آلما» نیز به همراه آنان وارد ایده مسلمانان گردید و کم کم رنگ ایده و تفکر ترکی - اسلامی پیدا کرد. از این به بعد ترکان به خود «اهل اسلام» گفته و ایده قدیمی را در شکل جدید ارایه دادند چنانچه از منظر جنگجویان ترک عثمانی حتماً‌«اهل اسلام قیزیل آلمایا دکین فتح ائده‌جک‌دیر» () یعنی اهل اسلام (ترکان) تا قیزیل آلما فتح خواهند کرد.

11 آبان 1304 روزی بود که احمد شاه، آخرین پادشاه قاجار بعد از خلع از حکومت در 9 آبان همان سال برای آخرین بار ایران را نه برای تفریح بلکه برای تبعید به مقصد اروپا ترک کرد. هر چند که وی نه اولین پادشاه ایران بود که تاج و تخت و کشورش را به اجبار ترک می کرد نه آخرین پادشاه.

پدر بزرگش مظفرالدین شاه "امضا کننده فرمان مشروطیت" در ایران مرد و در کربلا به خاک سپرده شد. پدرش محمد علی شاه بعد از مخالفت با مشروطه و به توپ بستن مجلس با کمک کلنل لیاخوف روسی، از مشروطه خواهان شکست خورد و در بندر ساوونا ایتالیا در تبعید مرد و در کربلا دفن شد.
احمد شاه در تاریخ 25 تیر 1275 در شهر تبریز متولد شد و  به تاریخ 22 تیر 1288 در سن دوازده سالگی، پس از فتح تهران توسط قوای مشروطه خواهان و خلع تحقیر آمیز پدرش از سلطنت، توسط مجلس عالی رجال و بزرگان مملکت به پادشاهی رسید. وی در تیر ماه 1293 بعد از رسیدن به سن بلوغ تاجگذاری کرد. تا زمان تاج گذاری احمد شاه دو نفر از سران ایل قاجار نایب السلطه ایران بودند. اولین ازدواج از پنج ازدواج وی در سن 17 سالگی صورت گرفت. وی  در مجموع دارای سه فرزند دختر و یک فرزند پسر شد.

تاجگذاری وی مصادف با شروع جنگ جهانی اول شده بود. دولت وقت موضع ایران را در این جنگ بی طرفی اعلام کرد ولی بی طرفی ایران توسط دولت های متخاصم روسیه تزاری، انگلیس و عثمانی نادیده گرفته شد و قوای این سه کشور از شمال، غرب و جنوب وارد ایران شدند. قوای روسیه تا نزدیکی تهران پیش آمدند ولی از براندازی حکومت قاجار منصرف شدند.
در زمان سلطنت وی قرار داد معروف به 1919به تاریخ مرداد 1298 ( 9 اوت 1919 ) میان دولت های ایران و بریتانیا با امضای وثوق الدوله و سر پرسی کاکس ببسته شد. احمدشاه در میهمانی شام لرد کرزن وزیر امور خارجه انگلستان در لندن به صراحت قرارداد 1919 را تایید میکند و نوشیدنی خود را به سلامتی لرد کرزن و همسرش می‌نوشد.

در تاریخ سوم اسفند 1299 کودتایی توسط رضا خان میر پنج با همکاری سید ضیاءالدین طباطبایی و طرح ریزی ژنرال آیرونساید افسر عالی رتبه انگلیس اجرا شد. طی این کودتا مقاومت چندانی از سوی نیروهای محافظ تهران دیده نشد و تنها تلفات نیرو های کودتا چند نفر از نیروهای قزاق بود. بعد از این کودتا احمد شاه مجبور به امضای حکم وزیر الوزرایی سیدضیاء شد ولی یک سال بعد موفق به عزل او با کمک رضا خان میرپنج شد. بعد از کابینه سیدضیاء کابینه قوام، مشیر الدوله، کابینه دوم قوام، مستوفی الممالک و کابینه آخر مشیرالدوله از سوی احمد شاه روی کار آمدند. احمد شاه به اجبار در آبان 1302 رضاخان سپه سالار را به نخست وزیری انتخاب کرد.  در فروردین 1303 سعی در عزل کردن رضاخان کرد ولی به علت عدم حمایت مجلس از خودش مجبور به انتخاب مجدد رضاخان به عنوان نخست وزیر شد.

در آخر احمدشاه با رای مثبت مجلس شورای ملی در تاریخ 9 آبان 1304 از سلطنت خلع شد. به متعاقب این امر با تشکیل مجلس موسسان رضا خان با نام رضا شاه پهلوی پادشاه ایران شد. احمد شاه آخرین پادشاه سلسله قاجار، در 11 آبان سال 1304 ایران را برای آخرین بار ترک کرد و در نهم اسفند 1308 در پاریس در گذشت و در کربلا دفن شد.

احمد شاه در نه سالگی

احمد شاه در 13 سالگی

احمد شاه در کنار پدرش "محمد علی شاه"

احمد شاه با الماس دریای نور بر روی کلاهش

مردم ارومیه به استقبال احمد شاه آمده اند

احمد شاه به اتفاق پرنس آرتور، پرنس ادوارد، لرد کرزن در ضیافتی در لندن. (1919)

احمد شاه به همراه سردار سپه

احمد شاه در پاریس. (حوالی 1925) 

قاجار ائلی، تورک سویلو بیر ائل. قاجار ائلی ایلکین قیزیلباشلاردان ایمیش. قاجارلار آزی ۹جو عصیردن قره‌باغدا، یوزغاتدا، آنادولودا یئرلشن آیدین‌دا و شامدا یئرلشن حلب‌ده و ۱۱جی عصیردن استرآباددا و مروده یاشاییرمیش‌لار. قافقازدا یاشایان قاجارلارین چوخلولوغو و قدیم‌لیگینه گؤره، داغیستان خالقی آزی ۱۳جو عصیره‌جه گنجه، قره‌باغ و ایروان خالقینا قاجار دئیرمیش‌لر. قاجارلار تاریخی‌نین ان اؤنملی حادیثه‌سی آغامحمدخانین قوزانماسی و ۱۲۱۰جو ایلده شاهلیغا چاتماسی دیر.

شاهلاری

مقدمه مترجم: میتولوژی یا اسطوره شناسی به عنوان یکی از شاخه های انسان شناسی فرهنگی از دیرباز مورد توجه تاریخ نگاران و مردم شناسان بوده است ، در متن پیشرو مولف به اختصار به مهم ترین اسطوره های اقوام ترک  پرداخته است و روشن است که برای شناخت و بررسی بیشتر تاریخ اساطیر این اقوام نیاز  به مطالعه ای جامع تر است .

ویژگی های اساطیر ترک

• تاریخ اساطیر ترک و وسعت جغرافیایی آن بسیار گسترده است.
• منابع تاریخی قبل از میلاد در خصوص نژاد ترک و فرهنگ آنها شامل اطلاعاتی در زمینه اساطیر ترک است.
• اطلاعات قدیمی در خصوص اساطیر ترک در سلسله های چین ،گوک ترک و منابع دوره ساسانی قابل مشاهده است.
• در نتیجه ی مهاجرت های گسترده قرن چهارم اطلاعاتی در منابع لاتین و بیزانس در خصوص اساطیر ترک به چشم می خورد.
• به طور حتم منابع اساطیر ترک و رد پای آن در مناطق وسیع جغرافیایی وجود دارد.
• در اساطیر ترک، اسطوره های دلاوری از جایگاه ویژه ای برخوردارند. قهرمانهای نجات بخش در اساطیر  در طی زمان انعکاس پیدا کرده ا ست.

ویژگی هایی که باعث تمایز اساطیر ترکی از دیگر اساطیر می شود را می توان به ترتیب زیر طبقه بندی کرد.

1/ شرایط روانشناختی ترک ها و نگاه آنها به دنیا متفاوت است.

2/ اساطیر ترک ها بر خلاف اساطیر مصر، یونان و هند بر پایه باور به خدایان استوار نیست(تفاوت مهم اساطیر ترکی با اساطیر مصری، یونانی و هندی در نبود باور به خدایان است.)

3/ در اساطیر ترکی توجه بیشتری به اساطیر عدالت محور و نجات بخش است.

4/ متون اساطیری ترک آشفته است و از باورهای شمنی نیز در عمل در آنها دیده می شود.

جام زرین حسنلو

دوسلار حتما بقیه عکسلره یازینین آرتیغیندا باخین  دوزدن چوخ گورملیدی

کشته شدگان فرقه در هجوم ارتش شاه به آذربایجان

نام تعدادی افراد نامی فرقه دموکرات در هجوم آرتش شاه در 1325 بدست نظامیان و افراد بی قانون کشته شده اند

1- زنجان : شیخ محمد خوئینی روز 2آذر1325 در دفتر کارش کشته شد 0( در 23خرداد 1325 بعد از توافق فرقه با حکومت مرکزی وواگذاری زنجان به دولت شاه ، جنایات دسته های زلفقاری را روزنامه آذربایجان در چهارم آذر 1325 در باره قتل شیخ محمد علی رابا تبر کشتند وسر بریده اش را به بام محضر اش انداختند را نوشته بود) 

ترکها به خاطر باورهای آسمانی خود علاقه شدیدی به نجوم داشتند
آثار نشان های نجومی و باور به عناصر مختلف نجومی را در هرجایی میتوان در آثار ترکان دید

‌نام ‌فارسی - ‌نام ‌ترکی‌

1 سال‌ مار ئیلان‌ییل‌
2 سال ‌اسب یونت‌ییل‌
3 سال ‌گوسفند قوزی‌ییل‌
4 سال ‌میمون ‌پیچی‌ییل‌
5 سال ‌مرغ تخاقوی‌ ( تویوق)ییل‌
6 سال‌ سگ ‌ایت‌ییل‌
7 سال‌ خوک تنگوزییل‌
8 سال‌ موش سیچقان‌ییل‌
9 سال ‌گاو اود ( اینک)ییل‌
10 سال ‌پلنگ ‌ بارس‌ییل‌
11 سال‌ خرگوش توشقان‌ ( دوسان) ییل‌
12 سال ‌نهنگ لوی‌ییل‌