دکتر قاسم اهری فرزند ارشد حاجی حسن آقا به سال 1263 در اهر چشم به جهان گشود.پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه به اروپا رفت و  در رشته پزشکی موفق به اخذ درجه دکترا شد. وی پس از بازگشت به ایران در چندین دوره به عنوان نماینده اهر در مجلس شورای ملی اننخاب شد  و در سال 1328 در اولین دوره مجلس سنا به عنوان سناتور آذربایجان انتخاب شد.دکتر قاسم اهری در طی مدتی که در اهر زندگی می کرد بیماران را به صورت رایگان معالجه می کرد .او  زمینی به مساحت 40 هزار متر مربع در چایکنار شرقی اهر را به آموزش و پرورش اهدا کرد و همچنین ساختمان بزرگی را پس از احداث به سازمان شیر و خورشید (هلال احمر کنونی) اهدا کرد.فرزند وی دکتر حسن اهری نیز بنیانگذار مرکز طبی کودکان و اولین رئیس آن مرکز بود.دکتر اهری در سال 1345 به علت بیماری به تهران اعزام شد اما همان روز دار فانی را وداع گفت و در همان شهرر به خاک سپرده شد.

ارسباران ناحیه ای در شمال شرق استان آذربایجان شرقی است. نام باستانی آن میمد است و از دوره صفویه تا سال 1316 قراچه داغ یا قراجه داغ و تسامحاً قراداغ نامیده می شد. با تصویب مجلس شورای ملی در سال 1316 به ارسباران تغییر نام یافت .شهر اهر مرکز این ناحیه از شهرهای قدیمی کشور است و تا سال  به 1339 اهر ارسباران  معروف بود. در سال های پس از انقلاب اسلامی با تبدیل کلیبر، هریس، ورزقان و اخیراً خداآفرین و هوراند به شهرستان نام ارسباران یا قراچه داغ از جغرافیای سیاسی رخت بربست.

شکل های گوناگون زبان :

۱ – گونه :

گونه به شکل هائی از زبان می گوئیم که هر کدام در جا و موقعیت معینی به کار می روند. ما در هر موقعیت با گونه زبانی مختص همان موقعیت حرف می زنیم . ما در حضور معلم به گونه ای حرف می زنیم . ئر کنار دوستان به گونه ای دیگر حرف می زنیم . در هنگام خرید به گونه ای دیگر حرف می زنیم.در جمع خانواده گونه دیگری حرف می زنیم. ما خودمان متوجه تفاوتهای گونه زبان خود نیستیم .

فرض کنیم اگر با معلم خود به همان گونه ای حرف بزنیم که با دوستمان هنگام شوخی حرف می زنیم چه می شود ؟

۲ – لهجه :

لهجه به شکل هایی از زبان می گوئیم که فقط تلفظ با هم فرق دارد.

وقتی یک اطفهانی به فارسی تهرانی حرف بزند ، می گوئیم لهجه دارد. این لهجه در زبانهای کردی و ترکی و لر نیز وجود دارد.

در زبان ترکی آذربایجانی نیز تلفظ مردم در شهرهای مختلف فرق دارد. وقتی می خواهیم بگوئیم فرئدا خواهم رفت.

ساباح گئده جاخ. ( تبریزی )

ساباح گئده گه خ( ماکوئی)

ساباح گئده جئح ( اهری)

ملمع

ادبیات تاریخیمزده ، تورکجه - فارسجا و تورکجه – عربجه یازیلان غزل و آیری شعر نوعلارینا ملمع دئییلیر . دیلیمیزده لاپ قدیم ملمع یازانلارین بیریسی « جلال الدین مولوی رومی » اولموشدور .

قصیده

بوتون بئیتلرینین سون مصراعی ، بیرینجی بئیتین هر ایکی مصراعی ایله قافیه لی اولان شعره قصیده دئییلیر. قصیده اون بئش بئیت دن چوخ اولار . ادبیات تاریخیمیزده قصیده لریمیزین موضوعو رنگارن اولموشدور .بابالاریمیز شعرین قصیده فورماسینی عرب ادبیاتیندان آلمیشلار و تاریخ بویونجا هم فارس دیلینده و هم تورکجه میزده طنطنه لی قصیده لر قوشموشلار.
قصیده ، حمدیه ، نعمت ،منقبت ، فلسفه ، عرفان ، اجتماعی و سیاسی موضوعلاردا یازلار . « خاقانی » فارس ادبیاتی نین ان آدلیم قصیده یازانی کیمی تانینیر. تورکجه میزده بیر چوخ شاعیر ، او جمله دن اونونجو عصرین نایغه سی « ملا محمد بن سلیمان فضولی » حکمتلی قصیده یازمیشلار . « سید ابوالقاسم نباتی » نین تورکجه میزه قازاندیغی 22 قصیده سی الیمیزده دیر .

غزل

غزل عربجه مغازلت سؤزوندن گلیر . قادینلارلا عاشیقانه صحبت ائله مه ک آنلامیندادیر. غزل ده محبوبون شکل – شمایلی و اونون محبت احوالی ذکر اولار . لاپ آزی بئش بئیت و لاپ چوخو اون دؤرد بئیت اولان بیرینجی بئیتی نین هر ایکی مئصراعی قافیه لی اولان غزل فورماسین بیز عرب ادبیاتیندان آلمیشیق . تورکلر ، عجملردن داها قاباق غزل یازماغا باشلامیشلار . عربلرایسه جاهیلیه دؤوروندن غزل یازارمیشلار . عجملر ، تورکلرین ایلک غزل لرینه راه ترکی و شعر غزی دئییرمیشلر .

بیر غزل سید ابوالقاسم نباتی دن
ساقیا دور دولانیم باشینا ، گل دؤورانه
جام زرینی گؤتور ، بیرجه دولان مستانه
تار زولفون کیمی ، ظالیم ! منی بی جان ائله دین

حر طویل هم شعر ، هم نثر و هم مسجع نثر اولان بیر یازیدیر . بو نوع بئیت لر ده مصراع لارین دقتلی دوزولممه سینه گؤره ، رسمی تعریفلرده شعر دئییلمیر . لاکین ریتملی ، اهنگلی و اؤلچولو اولدوغونو اوچون شعر سایلیر
بحر طویلی تورکلر ، فارس ادبیاتینا وارد ائله میشلر . عرب وفارس شعری حاققیندا یازیلان قدیم کیتابلاردا کیمسه بحر طویل دن آد چکمه میشدیر . ایندی کی فارس دیلینده یازیلان شعر نو دا بحر طویل اساسیندا قورولموشدور
منبع : دیوان سید ابوالقاسم نباتی
به کوشش : دکتر حسین محمدزاده صدیق....
بیر گؤزل بحر طویل سید ابوالقاسم نباتی دن
سنی ، من ، ای مه انور
نئجه تعریف قیلیم ؟
یوخدو شبهین
بو لطافت، بو شرافت
بو جهان اوزره پری - حوری لر اولماز

قوشما

گرایلیلار

 بئشلیکلر

تجنیسلر

بوتون قافیه لری جیناسلی اولان قوشمالارا تجنیس دئییلیر . جیناس ایسه ، تلفظلری و یازیشلاری بیر ، آنجاق آنلاملاری آیری اولان ایکی یا چوخ کلمه نین ایشلنمه سینه دئییلیر .
جیناس ادبیاتیمیزدا نئچه نوعدور : تام جیناس ، ناقیص جیناس ، مرکب جیناس ، لفظ جیناسی ، خط جیناسی ، مقرون جیناس ، مفروق جیناس ، مکرر جیناس
دکتر حسین محمدزاده صدیق

آللی