آغامحمّدخان قاجار٬ قاجار شاهلیغی‌نین قۇروجوسو٬ محمّدحسن‌خان قاجارین بؤیوک اوْغلو.
نادرشاه افشاردان سوْنرا شاهلیغا چالیشانلاردان بیری اوْلان محمّدحسن‌خان قاجار٬ زندیه خاندانیندان مغلوب اوْلوب اؤلدورولدو. کریم‌خان زند قاجار ائلی‌نین آیاقا قالخماسی‌نی انگلله‌مک اۆچون٬ آغامحمّدخانی گیروْو گؤتوردو. کریم‌خان زند اؤلدوکده٬ آقامحّمدخان شیرازدان ایسترآبادا قاچدی. زندیه خاندانی‌نین آغیر ایختیلافلاری آغامحمّدخانا یاخشی فۆرصت یارادیردی؛ آغامحمّدخان شیمالی اله آلدیغیندان سوْنرا زندیه شاهی لطفعلی‌خانی مغلوب ائدیب اؤلدوردو. آغامحمّدخان ۱۱۷۷-جی گۆنش ایلینده شوشا شهرینده اؤز خدمه‌سی الی ایله اؤلدورولدو.شابلون:قایناق؟
آقا محمد خان قاجار
قیسا بیلگی
| قاجارلارین ایلکین شاهی | |
| میللیت | اوغوز تورکو |
| دوْغوم یئر | استرآباد |
| اؤلوم تاریخ | ۲۱ ذی‌الحجه ۱۲۱۱ (قمری)
۲۷ اردیبهشت ۱۱۷۷ گونش ایلی ۱۷ مه ۱۷۹۷ (میلادی) |
| اؤلوم یئر | شوشا |
| مزارلیقی | نجف٬ عراق |
| اؤلوم سببی | اؤلدورولموش |
فتحعلی شاه
فتحعلی میرزا قاجار شاهی۱۱۷۶ (۱۷۹۷ م./۱۲۱۲ ق.) دن ۱۲۱۳ (۱۸۳۴ م./۱۲۵۰ ق.)جاق قاجار شاهی اولدی 36 ایل 8 ای شاهلیق ائتدیقیزیل باشلار وزند لور لاری
زندلورلاری ایرانین نچه اولکه سین الدیلار وقیزیل باشلارکی نادرشاهدان سورا قاریشمیشدیلار هرطرفدن اولارین وروشماسینا گتدیلر بو ارادا محمدحسن خان قاجار قاجارتورکلرین زند لورلارین وروشماسینا آپاردی امما زندلورلاری گرگنه قوشون چکدیلر و محمدحسن خان ئولدی بو آرادا محمدحسن خانین ایکی اوغلی آقامحمدخان و حسین قولی خان جانسیز کریم خانینین قاباغیندا دوردولار سوندا حسین قولی خان زندیه حکومتینه تسلیم اولدی امما اقامحمدخان تسلیم اولمادی وتوتولدی و شیرازا آپاردیلار او شیرازدا گیرو توتولدی و کریم خان اولندن سورا قاچیب وگرگنه گلدی و زندیلاری داغیلدیب وشیرازی آلدی بئله لیقدا چون آقامحمدخان اخنه اولموشدی و اوشاقی یوخودی اونا گوره فتحعلی میرزا یا همان باباخان کی سوندا آدین فتحعلی میرزا ائتمیشدی شاه اولدی فتحعلی شاه محمدحسن خان جانسیزین اوغلویدی و آقامحمدخان یرینه شاه اولدی.
فتحعلی شاه وقفقاز وروشماسی
روسلار اونون زمانی قفقازا یورودولر وقاجارلار ونچه تورکلرین وقیزیل باشلارین ائللری بواولکه ده وروشماقا گلدیلر امما چون حکومتی بیرلیقین الدن وئرمیشدیلر و قیزیل باش تورکلری بیریبیرنن دوشمان اولموشدی و کوردلر و لرلار تورکلرینن شیرازدا زندیه حکومتی اوستونده وروشوردولار و اوشارلار مشهدده و نچه ائللر قاجارلارینان دوشمان اولدولار و اولکه ده قاریشیق دوشدی کوردلر تورکلرین یولون کسدیلر وقیزیل باشلار هره سی بیر اولکه آیریدی وایکی تیه لیق دوشدی وقفقاز الدن گئتدی وروسلار آذربایجانی وقفقازی آلدیلاربو قاریشیقلاردا عباس میرزاو فتحعلی شاهین وزیری قائم مقام فراهانی چوخ اللشدیلر وایران قوشونون گوجلندیردیلر امما آرامیلرین خیانتینه گوره قوشونلاری تئزسیندی وروسلار آذربایجانی آلدیلار نچه ایل وروشمادان سورا تورکمن چای باریشیقی یازیلدی .
بو ورشمالاردا باکی شکی شیروان شوشا قاراباغ نخجوان گنجه وایروان تورکلرین الیندن چیخدی وروس توپراقینا قاریشدی .
روسلاروجورجولر
میلادی 1800 اینجی ایلده بیرینجی پُل روس تزارین ئولدوردولر واونون یرینهالکساندر شاه اولدی الکساندر سیاسیتن دئیشدی و فرانسانین دوشمانی اولدی وانگلیسین دوستی اولدی بوآرادا الکساندر جورجولره یورودی وجورجیستانین ملکه سین سن پترزبورگا اپاردی وجورجیستانی روس اولکه سینه قاتدی.روسلار بواولکه نی اوچونجی جورج وصیتینه گوره آلدیلار اوچونجی جورج جورجولرین شاهی بووصیتی اتمیشدی
روسلارقفقازدا
قمری ایلده 1803 میلادی ایلده ایران وروس وروشماسی باشلاندی امما عباس میرزا کوردلرینین تراکمه ده ایندیکی چهارمحال وبختیاری اوستانیندا ساواشیردی وکوردلر اولکه نی قاتمیشدیلار و اوشارلار مشهدده قاریشیق سالمیشدیلار وفتحعلی شاه نادرشاهین اوغلانلارین توتوب وتئهرانا گتدی روسلار ارمنیلرین یاردیمنان گنجه نی آلدیلار و اوردان قاراباغا قوشون چکدیلر فتحعلی شاه بوخبری ائشیتدی و قوشونون روسلارین وروشماسینا گتدی روسلار گنجه نی آلدیلار وارمنی لر موسلمانلاری ئولدورماقا باشلادیلار قاراباغدا روس قوشونی دایاندی و عباس میرزا نچه آی سورا 1804اونجی ایلده ایروانا قوشون چکدی بیگلربیگی محمدخان قاجارلارا خیانت ائتدی وروسلارا طرف گئتدی امما عباس میرزا روسلارین ادوسون داغیلدا بیلمه دی اونا گوره فتحعلی شاه اوزی ایروانا گلدی امما روسلار قوشونی ایرواندان دالی چکیلمه دی
گولوستان باریشیقی
روسلارکی فرانسادان شکست یمیشدیلر ایران اولکه سینین باریشماسین ایسته دیلر وبوآرادا انگلیس ایسته دی فرانسانی شکست وئرماقا گوره ایران وروس آراسین باریشدیرسینسر گور اوزلی تبریزه گلدی وعباس میرزانی گوردی امما عباس میرزا بوزمان قوشون یغیردی سرگوراوزلی قوشندان جاسوس لوق ائدیب وقایتدی عباس میرزا اردوسی اصلاندوزدا گینه روسلارا یورودی امما روسلار اصلاندوزون اوجالیقلاریندا توپ قویدولار و اردونی توپاباغلادیلار عباس میرزا ایستیردی روس اردوسونا یوروسون امما انگلیس و روس ناپلئون وروشماسنا گوره روس اردسون اوروپادا ایستیردیلر عباس میرزا ایته دی روسلارا یوروسون امما انگلیس بیرنچه اولکه نی قایتارماقا واسطه اولدی وایرانین شاهین توغلادی بو ایشده جویدن حاج ابراهیم کلانتر جویوتدن دونموش وزیرین الی واریدی وبئله لیقدا ایران وروس آرسیندا گولوستان باریشیقی یازیلدی.سایکس یازار روسلار فرانسا قاباغیندا دایانمیشدیلار وائلیه بیلمیردیلر ایران وروشماسینا قوشون گتیسینلر امما انگلیس روسلارین یاردیمینا گلدی وفرانسانین قاباغیندا دورماقا گوره ایرانی باریشیقا چاغیردی وبیرحالداکی روسلار داغیلیردیلار ایراندان اولکه لرین آلدیلار.
فرانسا و مسکونی آلماق
ناپلئون بناپارات روس اولکه سینه یورودی و۱۱۹۱ .ق. (دسامبر ۱۸۱۲ میلادی)مسکونی الدی امما روسلار مسکونی اوتلادیلار وناپلئون قوشونون قیردیلار روسلار سوندا دوغی اروپایه یورودولر ودونوب چاینین بویوندا اتریش وبلغارستانی آلدیلار و بئله لیقدا ناپلئون شکست یدی .
اسفند آیندا ۱۱۹۲ (مارس ۱۸۱۴ میلادی)ایلده روس هونگاری وانگلیس وپروس اولکه لری بیرلشدیلر ولایپزیک وروشماسیندا روسلار فرانسانی شکست وئردیلر انگلیس هونگاریا وروس یاردیمینان فرانسانین وروشماسینا گئتدی ناپلئون فروردین آینین 15 ده ۱۱۹۳ (۴ آوریل ۱۸۱۴) ایلده استعفا وئردی وآلب آداسینا تبعیداولدی.
ایکینجی وروشما
فتحعلی شاه روسلارینان باریشماق ایسته دی و میرزا داودخان ارمنی ۱۲۰۰ (آگست ۱۸۲۱) ایلین مردادآیندا روس اولکه سینه باریشیق اوچون گئتدی امما ژنرال یرمولف اونی قفقازدا قایتاردی داودخان ایستانبولا گئتدی واوتریش هونگاری ایشچیسیندن ایسته دی ایران وروس آراسیندا باریشیق اولماقا چالیشسین .
امما عباس میرزا 5ایل سورا خوردادآیندا روس قوشونونا یورودی اوتالیش ولنکرانی آلدی امما شوشا قالاسی وبالغ لو چای روس الینه دوشدی گنجه ده جماعت روسلاری قیردیلار وشهر عباس میرزا الینه دوشدی و چوخلی شهرلر شورش ائدیب وروسلاری قیردیلار امما ۱۲۰۵ آذرآیندا(دسامبر ۱۸۲۶) روسلار باریشیق ایسته دیلر وگراف سنلر روسلارین خارجه وزیری مرزلره سفیریوللادی وباریشیق ایسته دی وداودخانین سن پطرزبورگ ا گلمه سین لازم گورمه دی وباریشیق ایسته دی امما روسلار بوتون قوشونلارین قفقازاگتدیلر وشوشا قالاسین آلدیلار و ایرانین قوشونون قیردیلار ومحمدمیرزا اکینجی ولیعهد روسلارالینه دوشدی وقزاق روسلاراونی توتدولار امما سوندا شاهسونلر اونی آزادائتدیلر
روس وانگلیس وفرانسا باریشیقی
روسلار وانگلیسلی لر وفرانسالیلار تورکلرین ضددینه بیر باریشیق یازدیلار وبالکانی و قفقازی آلماقین ایسته دیلر و تورکلرین داغیلماقین ایسته دیلر بو باریشیقدا تورکلرین سیاستدن حذف اولماسین وداغیلماسین ایسته دیلر وقفقازدا مرکزی آسیادا و عرب اولکه لرینده وبالکاندا و هندوستان وافغانستاندا تورکلرین سیاستدن چکیلمه سین ایسته دیلر وعربلری وفاسلاری ایش اوسته گتیرماقلارین ایسته دیلرکی بئله لیقدا موسلمانلار اولارین الینین آلتیندا قالسین وتورکلر آردان گئتسین.
تورکمان چای باریشیقی
۱۲۰۶ (آگست ۱۸۲۷) مردادآیندا آرازین قؤزی طرفینده روس وایران آراسیندا وروشماق دوشدی عباس میرزا ایچمیازین ده گراکوفسکی عباس میرزانین قاباغیندا شکست یدی و ژنرال آرسیتوف قوشونی نخجواندا داغیلدی واولار قفقازین قؤزی طرفینه قاچدیلار امما ژنرال پاسکوویچ اوکتبرآیندا بیروروشمادا ایوانی آلدی و سگیزگون قان توکندن سورا اراز بویون الدی وژنرال اریستوف 6 مین قوشونونان تبریزی آلدی روسلار تبریزی آلماقدان چوخ سویندیلر و جشن توتدولار وسن پترزبورگدا شادلیق ائتدیلر امما گنجه ده ایران وروس قوشونی وروشدولار امما آصف الدوله خیانت ائتدی وقاچدی وبئله لیقدا قاجارلارین قوشونی شکست یدی .لرد کرزن یازار کی اردبیلده چوخلی تورکی کیتابلار واریدی امما روسلار بو کتابخانانی داغیتدیلار وغارت ائتدیلر و تبریزده بوتون یازیلاری یاندیردیلار بو شکستلره گوره تورکمان چای باریشیقی یازیلدی وروس ایراندان بوتون آرازین قؤزی طرفین الدی و کاپیتولاسیون آلدی وخزردنیزین روس اوزونه چیخدی وایاندان 5 میلیون تومن خسارت ایسته دی و گنجه لیلر وجورجولرین روساولکه سینه قایتماقین ایسته دی.
گریبایدیوف
گریبایدیوف تورکمان چای باریشیقین ایشچیسی تئهرانا گلدی امما بیروروشمادا گریبایدیوفی اولدوردولر بو یشده اقایعقوب ارمنی ایکی جورجی خانیمی کی موسلمان اولموشدولار گریبایدیوفا گورستدی وگریبایدیوف اولارین جورجوستانا قایتماسین ایسته دی و اولاری سفارتخانیا گتدی امما جماعت 1207 انجی ایلده بهمن اینین 22 سینده روس سفارت خاناسینا یورودولر وگریبایدیوفی ئولدوردولر و گریبایدیوفون تیکه لنمیش جنازسین تاپیب وتفلیسه یوللادیلار بو قاریشیقدا بوتون روسلاری سفارتخانادا ئولدورلر فتحعلی شاه بیرآلماس داشین وروس اولکه سینه یوللادی وروسلاردان باغیشلانماق ایسته دی و عباس میرزانین اوغلی خسرومیرزا ایکینجی نیکولای ین گوروشونه گئتدی وفتحعلی شاهین باغیشلانما یازیسین اونا وئردی .
باتی
فتحعلی شاه 68 یاشیندا 38 ایل شاهلیقدان سورا ایصفهاندا دونیادن گوزیومدی و قوم شهرینده توپراقاتاپشیریلدی .
فتحعلی شاه
| آیری آدلار | فتحعلی میرزا |
|---|---|
| قیسا بیلگی | قاجارلارین ایکینجی شاهی |
| میللیت | آذربایجان تورکو |
| دوْغوم یئر | دامغان |
| اؤلوم یئر | ایصفهان |
| اؤلوم سببی | مریضلیک |
محمد شاه
محمدشاه قاجارشاهی اوچونجی شاه فتحعلی شاه دنیادن گئدندن سونرا شاه اولدو. (دوغوم:۱۴ دی ۱۱۸۶ تبریز - اؤلوم:۱۴ شهریور ۱۲۲۷ تجریش) عباس میرزانین اوغلی .ولیعهدلیگی
عباس میرزا تبریزده جوان دونیادن گئتدی وفتحعلیشاه کی چوخ اوغلی ونوه سی واریدی عباس میرزانین اوغلی محمدمیرزانی اوز ایستکینه گوره ولیعهدائتدی و اونی تبریزه ولیعهدکاخینا گتدی فتحعلی شاه ایصفهاندا 63 یاشیندا دونیادن گئتدی او ئولندن سورا اونون اوغلانلاری هرسی بیریانداقاریشیق سالدیلار علی میرزاضل السولطان تئهرانی آلدی و اوزون عادل شاه آد وئردی و حسین علی میرزا فرمان فرما ایصفهانی آلدی و اوزن شاه بیلدی و شجاع السلطنه شیرازدا شاه لیق ادعاسی اددی.محمدشاه باشدا تبریزقوشونون تئهرانا آپاردی وتئهرانی آلدی سوندا شجاع السلطنه نی شیرازدا توتدی وکورائله دی و فرمانفرمانی ایصفهاندا توتدی وتئهرانا گتدی واو زنداندا نوخوش اولوب ئولدی .
قائم مقام فراهانی
قائم مقام فراهانی محمدشاهین آتاسینین یاردیمی و دوستی محمدشاه زمانی صدراعظم اولدی و بئله لیقدا ایراندا چوخلی دیرلی ایشلر گورولدی امما حاج میرزا آقاسی انگلیس نوکری اولکه نین ایشلرین قاتماقا انگلیسدن امریه آلدی وباشدا قائم مقام فراهانی نی شاهین گوزوندن سالدی و نچه ایل قائم مقامین ضددینه چالیشدی و آخیرده اونی صدراعظم لیقدان خلع ائتدیلر حاج میرزا آقاسی جادو سحرینین مملکتی دولاندیریردی و بئله لیقدا انگلیسلی لر بو فراماسونی ایش اوسته گتدیلر .
هرات وروشماسی
محمدشاه هراتین الماقین ایسته دی امما انگلیس اوغانستانی حمایت ائتدی وکامران میرزا اوغانستان شاهی کی معتاد بیر شاهیدی انگلیس دن کمک ایسته دی محمدشاه ۱۹ ربیع‌الثانی ۱۲۵۳ هجری قمری ایلینده غزنین قالاسین الدی وایسته دی هراتی آلسین انگلیسلی لر (سر جان مک نیل) ایشچی لرین یوللادیلار کی محمدشاهی بوایشدن قایتارسینلارامما سرجان مک نیل غزنینده شاهی قایتارابیلمه دی وایرانا وروشماق اعلام اددی انگلیس گمیلری خارک آداسین الدیلار و بوشهره گلدیلر محمدشاه کی روسلاردان یاردیم ایسته دیلر امما روسلارکی انگلیسینن ضدتورک باریشیقی باغلامیشدیلار ایرانا یاردیم ائتمه دیلر و انگلیس کی خوراسان ایشینده قاریشدی ایران هراتی الدن وئردی واوانستان ایراندان ایریلدی .
ضدتورک باریشیقی
1206 قمری ایلینده 1827 انجی میلادی ایلین ژوئیه آیندا .فتحعلی شاه زمانی روس وانگلیس وفرانسا بیر باریشیقدا عثمانی تورکلرین بالکاندا شکست وئرمه سینه گوره بیر باریشیق یازدیلار واوندا تورکلرین سیاستدن حذف اولماسین ایسته دیلر و بالکاندا خوراساندا وقفقازدا و عربی اولکه لرده تورکلرین الین کسماقی ایسته دیلرانگلیس ایستانبولی آلماق ایتسردی وروس تبریزی ایستیردی و فرانسا سوریه والجزایری ایستیردی اولار قاجار وعثمانی تورکلرین ضدینه بیرباریشیق یازدیلار ویازدیلارکی ایه موسلمانلاری تورکلر الیندن آلساق وتورکلری آرادان اپارساق اولار بیزیم الیمیزه دوشوب و داهی بیرکیمسه موسلمانلاردان قالماز وبوسیاست فتحعلی شاه زمانیندان ایندیاجان اوروپا.و آمریکا سیاستی دی .
علی محمدباب
علی محمدباب محمدشاه زمانی قاریشیق سالدی امما ناصرالدین شاهزمانی آتابیگ(امیرکبیر) اونی توتدی وتبریزده اونی محاکمه ائتدی وچای کناردا گوله له دی .
باتی
۱۲۶۴ قمری ایلده نقرس نوخوشلوقونا گوره دنیادن گوز یومدی وقوم دا توپراقا تاپشیریلدی او 14 ایل 3 آی شاهلیق ائتدی و 42یاشیندا دونیادن گوزون یومدی . اوندان سورا ناصرالدین میرزا شاه اولدی.
آیری آدلار
| محمد میرزا | |
| قیسا بیلگی | قاجارلارین اوچونجو شاهلیقی |
| میللیت | آذربایجان تورکو |
| دوْغوم یئر | تبریز |
| اؤلوم یئر | تجریش |
| اؤلوم سببی | نوخوشلوق |
ناصرالدین شاه قاجار
ناصرالدین شاه (ناصرالدین میرزا) دوغی :25 تیر ۱۲۱۰ - باتی :۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵ دوردونجی قاجار شاهی
محمدشاه قاجارین اوغلی و فتحعلی شاه قاجارین نتیجه سی آقامحمدخاندان سورا قارداش اوغلوسی فتحعلی شاه و اوندان سورا نوه سی محمدشاه و اوندان سورا ناصرالدین شاه قاجار
دوغی
اسکونون کهنمو کندینده 1210اینجی ایلده آنادان اولدی .آناسی ملیک خاتون وآتاسی محمدشاه بی بی قیزی دایی اوغلویدولار .
محمدشاه بویوک آتاسینین امرینه 12 یاشیندا اوز بی بی قیزیسن آلدی کی ایکی قاجار ائلی (دولو و قوانلو) آیری دوشمه سین آقامحمدخان باشدا وصیت ائتمیشدی کی قاجارین ایکی ائلی گرک قونشولوقلارین تازالیالار کی آیریلیق اولماسین اونا گوره ناصرالدین شاه ایکی ائلین شاهی اولدی
اولارین تبریزده اوچ اوغلانلاری فامیل اولماقلارینا گوره ئولدولر و نوخوش اولدولار چون ازدواجلاری فامیلیدی اونا گوره اولاری تبریزدن کهنمویه گتدیلر کی سهندین هاواسی اولارا خوش اولوسن ناصرالدین میرزا کهنمودا دنیایه گلدی و اوردا قالدی کی ئولومدن قوتارسین .او 1247 اینجی ایلین صفراینین 6 سندا کهنمودا دنیایه گلدی و آتاسی محمدشاه قارداشلارینین آجیغینا اونی 4 یاشیندا ولیعهد ائتدی شاه محمدین ایکی قارداشی بهمن میرزا و قهرمان میرزا اونون اوشاقلیقینا گوره ایستیردیلر کی ولیعهد اولماسین واونون اوبیرسی قارداشلاری و باجیلارینا تای ئولماقین ایستیردیلر امما ناصرالدین شاه کهنمودا بویودی وولیعهد اولدی وتبریزه گلدی .
روس تزاری بیرینجی نیکلای
محمدشاه کی قافقازی الدن وئرمیشدی باریشیق اوچون نیکلای روس تزارینا یازی گوندردی نیکلای کی قافقازدا اوز تازا آلدیقی توپراقلاردان گوروش ائدیردی ولیعهدی گوردی ولیعهد 4 یاشیندا نیکلایی گوردی ونیکلای اونی قوجاقیندا اوتوتدی واوز الماس اوزوکون اونا بغیشلدی .
1261اینجی ایلین یای فصلینده 14 یاشیندا آتاسینین عمی قیزیسین آلدی و بواولنماقینان داهی بهمن میرزا نایب السلطنه لیقدان عزل اولدی و 1263 ده روس اولکه سینه قاچدی و ولیعهد آذربایجان حاکمی اولدی .
علی محمدباب
باب فرقه سی زنگیلان ومیانادا و گیلاندا چوخلی شورش لر سالدیلار امما ولیعهد اونی توتدوردی و تبریزه گتدی و ناصرالدین شاه تبریز عالملریندن اونون محاکمه سین ایسته دی و ولیعهدین اوینده نچه عالم اونون قتلین امضاء اددیلرو باب تبریزده چای کناردا گوله لندی .
شاهلیقی
آتاسی نقرس نوخوشلوقونا گوره 42 یاشیندا دونیادن گوزیومدی اونون زمانی مملکتده چوخلی قاریشیقلار دوشموشدی و هرطرفدن شاهلیق ادعاسی ائدنلر تهرانا اوزگتدیلر و حاجی میرزاآقاسی اولارینان باشارابیلمه دی و شاه عبدالعظیمه قاچدی امما شاه تبریزدن تهرانا گلدی و تخت اوسته اوتدی اوزمانمیرزاتقی خان امیرنظام(آتابیگ-امیرکبیر) تبریزدن تهرانا گلدی وتهرانی آرام ائتدی وناصرالدین شاه اونا آتابیگ لقبی وئردی و اونی صدراعظم ائتدی شاه شهریورآینین 22اینده 1227 اینجی ایلده تخت اوسته اوتدی .
قاریشیقلار
امیرکبیر یا آتابیگ صدراعظم اولاندا قاریشیقلاری یاتیتدی حسن خان سالار آلهیارخان آصف الدوله اوغلی شاهلیق ادعاسی ائدریدی وامیرکبیرامرینه حسام الدوله سلطان مراد میرزای قاجار اونون وروشماسینا گئتدی واوچ ایل وروشاندان سورا اونی ئولدوردی .
امیرکبیر قاریشقلاری یاتیتماقا قاجار قوشونون چوخاتدی و اروپادان اورگدن گتدی و اسلحه و توفنگ دوزتماقی باشلادی او قوشونی چوخ منظم ائتدی امما 1226 دا شاهین گوزوندن دوشدی و اونی صدراعظم لیقدان سالدی و کاشان فرمانداری ائتدی امما روسیه دخالت ائددی و شاه اونی کاشاندا فین باغیندا زندانی ائتدی و اونی 1268اینجی ایلین ربیع الاول آیندا ئولدوردی
باتی
49 اینجی شاهلیقین باشا یتیرمه دی و میرزارضای کرمانی اونی شاه عبدالعظیم ده گوله لدی میرزا رضا بیر بابی دی ومحمدعلی باب ئولدورماقینا گوره شاهی ئولدوردی اونی ری ده قورلادیلار.
آیری آدلار
| ناصرالدین میرزا | |
| قیسا بیلگی | قاجارلارین 4 جی شاهی |
| میللیت | آذربایجان تورکو |
| دوْغوم یئر | تبریز |
| اؤلوم یئر | ری شهری |
| اؤلوم سببی | ترور اولدو |
مظفرالدین شاه
مظفرالدین میرزا قاجار شاهی .
1269 اینجی ایلده دوینایه گلدی و ناصرالدین شاهین دوردونجی اوغلودی اونون ایکی بؤیوک قارداشی معین الدین میرزا و ابوالقاسم خان اوشاقلیقدا دونیادن گئتدیلر و اوچونجی قارداشی مسعودمیرزا ظلّ السلطان 3 یاش اونان بؤیوکودی امما چون آناسی سلطان قیزی دئیردی اونی شاه ائتمه دیلر و مظفرالدین شاه ولیعهد اولدی.و 1274 اینجی ایلده 5 یاشیندا بو مقامه یتیردی.
مظفرالدین شاه اوشاقیلقدان نقرس(سودوک قالماسی) نوخوشلوقی توتموشدی و بؤیک لری نوخوشودی و بؤیک لرینده داش واریدی و اوندا آلبومین و اسید ازوتیک چوخودی و بؤتون اوریک(سودوک) دفع ائدن اندامی نوخوش اولموشدی (Polyurie) و نقرس اونون قلب و کبدین(اورکی و قاراجیگری) ایشدن سالمیشدی.
شاهلیقی
او 40 ایل ولیعهد قالدی و بو چاغدا آذربایجاندا یاشادی و هئچ مملکته گئتمه دی .ناصر الدین شاهی میرزا رضا کرمانی شاه عبدالعظیم ده اولدوردی و مظفرالدین شاه تبریزدن تهرانا کوچدی وشاه اولدی و امین السلطان کی ناصرالدین شاه زمانی باش وزیر اولموشدی اونون زمانی ایش اوسته قالدی امما مظفرالدین شاه 7 آی سورا 1314 ه.ق ده اونی خلع ائتدی و امین الدوله نی آذربایجاندان گتدی و باش وزیر ائتدی.و 1315 اینجی ایلده رجب آیندا اونی صدراعظم مقامینا یتیردی و او چوخلی ایشلری نظم وئردی ومالیه ایشلری الینه آلدی و مملکتده ایصلاح باشلادی امما شاه آداملاری کی اوز مالیه ایشلرین خطرده گوردولر اونی 1316 اینجی ایلده استعفا وئرماقا مجبور ائتدیلر و یئنی دن امین السلطان قوم شهریندن تهرانا گلدی و صدراعظم اولدی .و او ایکنیجی دفعه اولکه ده صدراعظم اولدی و 1321 اینجی ه.ق ایلجا بو مقامدا قالدی و بؤیوک آتابیگ (اتابک اعظم) لقبی تاپدی امین السلطان مالیه ایشلری شاه آداملارینا وئردی و فساد و توک داغید چوخالدی و مملکت ایشلری داغیلدی و امین السلطان مجبور اولدی خاریجه دن پول بورج ائدسین و بو پول بورج ائتماق مملکتی خاریجه اولکه لره وابسته ائتدی.
ایشلر گونی گوندن خراب اولدی و جماعت آتابیگ امین السلطانی مقصر بیلدیلر و شاه اونی ایشدن کناره قویدی و اونون یرینه سلطان مجید میرزا عین الدله نی باش وزیر ائتدی.
مشروطه
عین الدوله صدراعظم اولاندان سورا استبدادی حکومت یاراتدی و بوتون ویلایتلری اوز اوغلانلارینا وئردی و ایصفهانی اوز قارداشی ظل السلطان الینده ساخلادی و آیت الله شیخ فضل الله نوری نی حمایت ائتدی و حوزه ایشلرینده قاریشیق سالدی1322 اینجی ه.ق ایلده مشروطه چیلر اوز ایشلرین باشلادیلار .
نوز بلژیکی گمرک رئیسی بو ایلده عالیملره توهین ائتدی و قلیان الده وعمامه باشدا عکس سالدی بو عکس جماعت الینه دوشدی وجماعت اونی ایسلاما توهین بیلدی و روحانی لر اونی دولت ایشچیلیرندن بیلدیلر و بو ایللرده مظفرالدین شاه معالجه اوچون فرنگ اولکه سینه کوچموشدی و اونا گوره شاهین فرنگدن قایماسیناجا جماعتدن مهلت آلدی .
امما شاه گلندن سورا عین الدوله چوخلی روحانی لری وتاجیرلری قند باهالاشماقا گوره مجازات ائتدی و علاء الدوله تهران حاکیمی تاجیرلرین نچه سین فلکه باغلادی و دویدی عین الدوله ضدینه چالیشانلار و روحانی لر شاه عبدالعظیم ده یغیشدیلار و1323 اونجی شوال آیندا مشروطه نهضتی باشلاندی.
16 ی ذی القعده 1323 ده شاه تهران حاکیمی علاءالدوله نی عزل ائتدی و عین الدوله نی عدلیه و عدالت خانا قورماقا مجبور ائتدی و روحانی لر وتاجیرلر تهرانا قایتدیلار.
امما عین الدوله روحانی لر قایداندان سورا یئنی دن اوز ایشلرینی باشلادی و روزنامه یازانلاری توتدی وعالیملری تبعید ائتدی و عدالتخانه نی چوخ گئج آچیدی و شاه بو زمان دا نوخوشودی .صدراعظم اوز ایشلرین راحت گویدی .
یئنی دن جماعت قیام ائتدیلر و تهرانین جمعه مسجیدینده یغیشدیلار و جماعت عین الدله نین عزل اولماسین وعدالت خانا آچیلماسین ایسته دیلر عین الدوله اولارا یورودی و بو وروشمادا ایکی نفر مشروطه چیلردن اولدی و روحانی لر و مشروطه ایشچیلری انگلیس سفارتینه یغیشدیلار و اویرده بست اوتودولار . شاه عین الدوله نی عزل ائتدی و میرزا نصرالله خان نائین لی مشیرالدوله نی صدراعظم ائتدی .و 14 جمادی الثانی 1324 ده مشروطه فرمانین صادر ائتدی و. 18 شعبان 1324 ده برینجی مجلیس قورولدی و اساسی قانون گئچیلدی و 14 ذی القعده همان ایل شاه اساسی قانونی امضاء ائتدی.
باتی
مظفرالدین شاه مشروطه فرمانین امضاء ائدندن 5 گون سورا 1324 اینجی ایلده 19 ذی القعده سینده نوخوشلوقا گوره کی اوشاخلیقدان نوخوشودی دونیادن گوزون یومدی و اونون اوغلی محمدعلی‌شاه اونون یرینه تخت اوسته اوتدی.
مظفر الدین شاه قاجار
محمدعلی‌شاه
محمدعلی میرزا قاجارلارینآلتینجی شاهی کی 1285 اینجی ایلدهآتاسی مظفرالدین شاه یرینه شاه اولدی .او مشروطه چیلرین مخالفی اولدی و مشروطه چیلری ئولدوردی ومجلیسی توپاباغلادی .دوغی
تیرلنمیش آین بیرینده 1251اینجی ایلده تبریزده آنادان اولدی آتاسی مظفرالدین شاه وآناسی آتابیگ(امیرکبیر)قیزی تاج الملوک خاتون کی اودا آتابیگ قیزی وناصرالدین شاهین قیزنوه سیدی .تاج الملوک خاتون اوغلی ولیعهداولاندان وسورا ام الخاقانآدوئریلدی .
ناصرالدین شاه ترور اولاندان سورا محمدعلی میرزا آذربایجان حاکمی اولدی بوزمان عثمانی لر میرزااقاکیرمانی نی کی بابیلرین بویگویدی توتدی وتبریزه گوندردی محمدعلی میرزا اولارین دریلرین سویدی وسامان دولدورب وتئهرانا یوللادی.
سرگئی مارکویچ شابشال محمدعلی میرزایه تبریزده روس دیلی اورگتدی ومحمدعلی میرزا روس دیلین اورگشندن سورا روسلارا طرف گئتدی واولارینان دوست اولدی.محمدعلی میرزا قزاقلارین پالتارلارین گیردی و بوایش مشروطه چی لره خوشاگلیم اولمادی محمدعلی میرزا روسلاردان قوشون تعلیمی ونظمیه نی اورگشدی
محمدعلی شاه ملیح السلطنه نی آلدی واوندان بیراوغلی اولدی منظرالدوله فتحعلی شاهین اوغلی عباسقولی میرزانین قیزیدی واوندان بیراوغلی اولدی حسینعلی میرزا اعتضادالسلطنه آدیندا واوندان سورا کامران میرزانین قیزین ملکه جهانی آلدی کی ناصرالدین شاهین نوه سیدی.ملکه جهانین آلتی اوشاقی اولدی کی احمدشاه، محمدحسن میرزا، سلطان‌محمود میرزا و سلطان‌مجید میرزا، آسیه و خدیجه آدیندا تبریزده یاشادیلار.
مشروطه چیلر
محمدعلی میرزا باشدا اساس قانونی امضاء ائتمه دی ومشروطه چیلری قورخوددی امما سوندا کی دوره سینده کیلر اونا توصیه ائتدیلر او اساس قانونون امضاء ائتدی امما نچه آی سورا مشروطه چیلری توتدی ومیرزاجهانگیرخان صوراسرافیل و ملک المتکلمین مشروطه چیلرین باشچیلارین ئولدوردی ومجلیسی توپاباغلادیلار بو ایشده ستارخان تبریزده اسلحه گوتدی .
ستارخان
ستارخان مشروطه چیلرین ئولماقینا ومجلیسی توپاباغلاماقینا اعتراض ائتدی وتبریزلی لر اونون قوشونونا قوشلدولار وتهرانی آلماقا گئتدیلر محمدعلی شاه دولت قوشونون تبریزه یوللادی وصاحب الامرمیدانیندا ایکی طرف سنگرتوتدولار و وروشما باشلادی ستارخان باقرخان علی میسو واونون یولداشلاری دولت قوشونون سیندیریب وتهرانی آلماقا گئتدیلر وتهرانی آلدیلار تهران آلیناندان سورا بختیاریلر وداشناکلار مشروطه نی اوز یولوندان چیخاتدیلار وداشناک لارین بویوگی وبختیاریلر مشروطه هدفین چوندریب وحکومت ایسته دیلر
محمدعلی شاه روس اولکه سینده
محمدعلی شاه تهرانی الدن وئرندن سورا روس سفارتخاناسینا قاچدی واوردان روس اولکه سینه طرف گئتدی ومشروطه چیلر اونی روس اولکه سینه تبعید ائتدیلر وایدا 100 تومن اونا مقرری وئردیلر امما سوندا محمدعلی شاه دولتی قوشونون جمع ائتدی وایسته دی تئهرانی آلسین کی مشرطه چیلر اونون قوشونون داغیتدیلار و او روسیه توپراقینا قایتدی ومقرری سی کسیلدی و روس اولکه سینده قالدی
روس دخالتی
روسلار بو زمان محمدعلی شاهی حمایت ائتدیلر وتبریزی آلدیلار و ایرانا اولتیماتیوم وئردیلر کی ایه محمدعلی شاه قایتماسا بیز تهئرانی آلاجایق بوزمان جماعت قیام ائتدی وروس اولکه سینین قاباغینا چیخدی روسلارتبریزی بوشلادیلار و نجف عالملری تبریزین یاریمینا گوره فتوی وئردیلر تبریزین عالملری مشروطه چیلردن حمایت ائتدیلر وبئله لیقدا محمدعلی شاه قاچدی ومجلیس احمدشاهی یئنی شاه ائتدی. محمدعلی شاه ایتالیادا 1344 قمری ایلده ساوونا بندرینده دنیادن گوزون یومدی وکربلاده توپراقا تاپشیریلدی .
آیری آدلار
| محمدعلی میرزا | |
| قیسا بیلگی | قاجارلارین آلتی جی شاهی |
| میللیت | آذربایجان تورکو |
| دوْغوم یئر | تبریز |
| اؤلوم یئر | ساوونا |
| اؤلوم سببی | نوخوشلوق |
احمدشاه قاجار
یاشامی
سولطان احمد میرزه محمّدعلی شاه اوْغلو ۱۸۹۷-جی ایلده تبریز شهرینده آنادان اوْلموشدو. مۆکمّل سارای تحصیلی آلمیشدی. سولطان احمد میرزه ۱۹۰۹-جۇ ایلده آتاسینین مشروطه‌چیلر طرفیندن شاهلیقدان قیراغا قوْیولدوغوندان سوْنرا تخته ایلشدی. احمد شاه ۱۹۲۵-جی ایلده شاهلیقدان دئوریلیب٬ یئرینه پهلوی سۇلاسه‌سی‌نین ایلک شاهی اوْلان رضا شاه تخته چیخدی. احمد شاه ۱۹۳۰-جۇ ایلده اؤلموشدور.
آیری آدلار
| احمد میرزه | |
| قیسا بیلگی | قاجارلارین سون شاهی |
| میللیت | آذربایجان تورکو |
| دوْغوم یئر | تبریز |
| اؤلوم یئر | پاریس |
| اؤلوم سببی | خسته‌لیک |
منبع تورکجه ویکی پدیا