زندگینامه شیخ شهاب الدین و

                        آشنایی بابقعه شیخ شهاب الدین اهری

شیخ شهاب الدین محمود اهری فرزند احمد اهری در نیمه شعبان 580 هجری قمری در شهر اهر چشم به جهان گشود و در زادگاه خود رشته های صرف ، نحو ، فقه ، اصول و اخلق را در محضر ملاحسن اهری فرا گرفت . سپس در سن 25 سالگی برای تکمیل مراحل علمی و عرفانی خود راهی بغداد شد و در محضر شیخ رکن الدین سجاسی به کسب فیض و کمالات معنوی پرداخت . وی پس از رسیدن به درجه قطب و با دستور استادش برای ارشاد و راهنمایی مردم به موطن خود بازگشت و به ارشاد و تعلیم پرداخت . اثر مکتوبی نیز از این عارف اندیشمند بنام عشق نامه بجای مانده که متضمن عقاید و آرای عرفانی اوست . این عارف بزرگ در سال 665 هجری قمری چشم از جهان فروبست و در صحن خانقاه خود به خاک سپرده شد و از آن به بعد خانقاه وی بعنوان مقبره شیخ شهاب الدین معروف شده است . از مریدان معروف وی میتوان از شیخ جمال الدین تبریزی ، شیخ زاهد گیلانی ، شیخ صفی الدین اردبیلی ، باله حسن بنیسی و بابا فرج وایقانی نامبرد .

ساختمان بقعه شیخ شهاب الدین :

ساختمان بنا شامل خانقاه ، مسجد ، ایوانی بلند ، مناره ها و غرفه های متعدد است. تاریخ بنا بدرستی معلوم نیست لیکن از قرن هفتم هجری قمری ساختمان بنا دارای تشکیلاتی بوده است . هرچند بعضی آنرا منتسب به زمان شاه عباس صفوی می دانند ولی قدمت بعضی از قسمتها از جمله حصار سنگی مقبره و در شرقی به قبل از صفویه مربوط می شود . مشخصات دوره ایلخانی که در این بنا دیده می شود عبارتند از بلند سازی ارتفاع بنا ، تبدیل مقطع 4 ضلعی به 8 ضلعی بوسیله فیل گوششها در نقطه شروع گنبد ، گنبد دو پوش .

خانقاه :

فضای بزرگی که زیر گنبد دو پوش قرار گرفته مقطعی مربعی شکل دارد که هر ضلع آن 20/11 متر است و ارتفاع آن 18 متر و ضخامت دیوارهایش 30/1 متر می باشد و در اصطلاح محلی به قوشخانه معروف است و در طرفین خانقاه اتاقهایی به ابعاد 30/6 * 60/9 متر و قرینه هم ساخته شده اند  که به چینی خانه ( محل نگهداری ظروف چینی ) معروف شده است .

مسجد :

این قسمت در شرق بقعه به ابعاد 90/60 * 30/9 متر واقع شده و با گچ بریها و نقاشی هایی تزئین یافته و دور تا دور دیوارهایش حاوی دستخط هایی است که از میان آنها دستنوشته های شیخ بهائی ، شاه عباس سوم ، ابوالقاسم نباتی شناخته شده است .

حصار سنگی مقبره :

شیخ شهاب الدین اهری عارف و شاعر قرن هفتم هجری قمری بوده‌است.لقب شهاب الدین توسط استاد و مرشد وی، شیخ رکن الدین سجاسی به وی اعطا شده‌است.

شیخ شهاب الدین محمود اهری فرزند احمد اهری در نیمه شعبان ۵۸۰ هجری قمری در شهر اهر چشم به جهان گشود و در زادگاه خود رشته های صرف ، نحو ، فقه ، اصول و اخلق را در محضر ملاحسن اهری فرا گرفت .پدرش در همان سنین کودکی قرآن را به وی آموخت، بطوریکه وی در سن ۱۰سالگی قرآن را از حفظ داشت. سپس در سن ۲۵ سالگی برای تکمیل مراحل علمی و عرفانی خود راهی بغداد شد و در محضر شیخ رکن الدین سجاسی به کسب فیض و کمالات معنوی پرداخت و به دامادیش مفتخر گشت.نام دختر رکن الدین خدیجه سلطان بوده‌است و آنها فقط یک پسر بنام علی داشته‌اند که به شیخ علی اهری معروف بوده‌است. شیخ شهاب الدین به سفارش استادش، مأمور ارشاد مردم ارسباران (قراجه داغ)گردیده و همراه همسر اش عازم اهر شد. . وی بعد از ترتیب خانقاه در محل کنونی بقعهٔ شیخ، به هدایت و ارشاد طالبان حق و شریعت و طریقت پرداخت و به درجهٔ قطب نایل آمد. نام شیخ در سنگ نبشته‌ای در سر درب شرقی بقعهٔ شیخ چنین بیان شده است:« سلطان العارفین، قطب السالکین، شیخ المحققین، سلطان شهاب الدین اهری قدس الله روحه العزیز».وی در ۶۶۵ ه.ق. دیده از جهان فرو بست. محل وفات شیخ در تمامی منابع موجود شهر اهر ذکر شده‌است. عالم ارای عباسی می‌نویسد:شاه عباس اول صفوی در سال نوزدهم و بیست ویکم سلطنت خود به اهر آمده و به زیارت تربت شریف شیخ فایز آمده‌است. آرامگاه حضرت اینک در اهر داخل محوطه پارک شیخ شهاب الدین بنام بقعه شیخ شهاب الدین قرار دارد و زیارتگاه اهل دل می‌باشد. اثر مکتوبی نیز از این عارف اندیشمند بنام عشق نامه بجای مانده که متضمن عقاید و آرای عرفانی اوست .  از مریدان معروف وی میتوان از شیخ جمال الدین تبریزی ، شیخ زاهد گیلانی ، شیخ صفی الدین اردبیلی ، باله حسن بنیسی و بابا فرج وایقانی نامبرد .

ساختمان بقعه شیخ شهاب الدین :

بقعه شیخ شهاب‌الدین اهری در شهر اهر در استان آذربایجان شرقی، محل خانقاه و مقبره شیخ شهاب‌الدین اهری می‌باشد. این مجموعه شامل ساختمان‌های خود خانقاه، مسجد، ایوانی بلند،مناره‌ها، و تعدادی غرفه است. این خانقاه از سال ۱۳۷۴ به موزه ادب و عرفان تبدیل شده است که تنها موزهٔ عرفان در ایران است.

این بقعه در دوره صفویه به احتمال زیاد در روزگار شاه عباس اول بر مزار شیخ شهاب‌الدین اهری، در شهر اهر ساخته شده است اما آثاری از دوره‌های قبل (دوره ایلخانی) در آن وجود دارد. مسجد شیخ شهاب‌الدین اهری در ضلع شرقی صحن این بقعه ساخته شده است و دارای گچبری‌ها و تزئینات نقاشی است. دور تا دور دیوار مسجد دستخط‌هایی وجود دارد که بین آنها دستنوشته‌هایی را از شیخ بهایی، شاه عباس سوم و ابوالقاسم نباتی تشخیص داده‌اند.

ساختمان بنا شامل خانقاه ، مسجد ، ایوانی بلند ، مناره ها و غرفه های متعدد است. تاریخ بنا بدرستی معلوم نیست لیکن از قرن هفتم هجری قمری ساختمان بنا دارای تشکیلاتی بوده است . هرچند بعضی آنرا منتسب به زمان شاه عباس صفوی می دانند ولی قدمت بعضی از قسمتها از جمله حصار سنگی مقبره و در شرقی به قبل از صفویه مربوط می شود . مشخصات دوره ایلخانی که در این بنا دیده می شود عبارتند از بلند سازی ارتفاع بنا ، تبدیل مقطع ۴ ضلعی به ۸ ضلعی بوسیله فیل گوششها در نقطه شروع گنبد ، گنبد دو پوش .

خانقاه :

فضای بزرگی که زیر گنبد دو پوش قرار گرفته مقطعی مربعی شکل دارد که هر ضلع آن ۲۰/۱۱ متر است و ارتفاع آن ۱۸ متر و ضخامت دیوارهایش ۳۰/۱ متر می باشد و در اصطلاح محلی به قوشخانه معروف است و در طرفین خانقاه اتاقهایی به ابعاد ۳۰/۶ * ۶۰/۹ متر و قرینه هم ساخته شده اند که به چینی خانه ( محل نگهداری ظروف چینی ) معروف شده است .

مسجد :

این قسمت در شرق بقعه به ابعاد ۹۰/۶۰ * ۳۰/۹ متر واقع شده و با گچ بریها و نقاشی هایی تزئین یافته و دور تا دور دیوارهایش حاوی دستخط هایی است که از میان آنها دستنوشته های شیخ بهائی ، شاه عباس سوم ، ابوالقاسم نباتی شناخته شده است .

حصار سنگی مقبره :

حصار سنگی مقبره بصورت مستطیلی شکل به طول ۱۵/۱۵ متر و به عرض ۷۵/۷ متر در دور صحن کشیده شده و با نقوش اسلیمی و هندسی بصورت مشبک حجاری شده و از شاهکارهای حجاری اسلامی است . در قسمت ورودی و در سمت راست کتیبه ای با خط کوفی و با عنوان الله ـ محمد ـ علی بصورت حجاری دیده می شود .

ایکی تمبر آزربایجان رقص لرینن

بو بالاجا گوزل قیزدا. ماشالله الانان باشاریر

 مجسمه ساز آذربایجانی در انواع رسانه از جمله فرش و نصب و راه اندازی آن کار کرده است و فرش خود را با الهام از فرش سنتی جمهوری آذربایجان با یک رویکرد کاملا تازه ارایه داده است

اَهَرْ (Ahar) یکی از شهرهای شمالی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان اهر است. اهر در ارتفاع ۱۳۴۱ متر از سطح دریا، در ۸۹ کیلومتری شمال شرقی تبریز و ۷۶۵ کیلومتری شمال غربی تهران واقع گردیده ‌است این شهر به عنوان پنجمین شهر پرجمعیت استان محسوب می ‌گردد. شهر اهر در مرکز منطقه سرسبز و خوش آب و هوای ارسباران و در فضایی به وسعت ۱۵ کیلومتر مربع گسترده شده ‌است و به همین دلیل، از آب و هوایی خوش بهره‌مند گشته‌ است. اهر بزرگ‌ترین شهر منطقه ارسباران است و تا پیش از انقلاب اسلامی به عنوان مرکز این منطقه شناخته می‌شد.

این شهرستان در میان ارتفاعات مهمی چون قیزقلعه‌سی به ارتفاع 1266 متر و کوه تاریخی معروف هشت سر با ارتفاع 2536 متر محصور شده و دامنه ارتفاعات مزبور از جهات شمال و جنوب و غرب تا هوراند کشیده شده است. پست‌ترین نقطه، بخش کناره‌های رودخانه قره‌سو که در قسمت شرقی شهرستان واقع و محل کشت و زرع انواع محصولات باغی و زراعی می‌باشد.

جنگل ارسباران

جنگل ارسباران در دل طبیعت بکر و دست نخورده استان آذربایجان شرقی قرار دارد. جنگل ارسباران با وسعت بیش از ۷۰ هزار هکتار سرزمین پهناوری است که از شمال به رود ارس و از مشرق به مشگین شهر و مغان و از جنوب به سراب و اوجان و از مغرب به مرند و تبریز محدود است و شهرستان اهر را در بر می گیرد. بدون شک جنگل ارسباران از مکانهای دیدنی و تفریحی آذربایجان شرقی و همچنین ایران است.ارسبار یا آرازبار و قره داغ یا قراچه داغ نامهایی بودند که جنگل ارسباران در دورانهای مختلف به آنها معروف بوده است.

از ویژگی های منطقه ارسباران شامل کوههای بلند و درختان گوناگون است که نگاه هر‎ ‎بیننده ای را مجذوب و حیران خویش می سازد و همچنین زیست گاه حیواناتی از جمله: خرس قهوه ای، خوک‎ ‎وحشی، روباه، شغال، گرگ، سیاه گوش و‎…. ، ‏ ‎پرندگانی از قبیل :کبک، کبک چیل، جی جاق، کلاغ نوک قرمز‎ ‎و‎ ‎پرندگان شکاری چون عقاب طلایی، شاهین و … همچنین از لحظ پوشش گیاهی دارای گونه های‎ ‎مختلف گیاهی منحصر به فرد سرخدار، ممرز، بلوط، فندق، گردو و سماق و‏‎ ‎‏ غیره می باشد‏‎ که گاه ‎از نظر تنوع در جهان بی نظیر است.

بیر قوجاق سئوگی
توپلایان : حسین دوستی

یوکلمه

قاراداغ ( قارا + داغ ) سؤزونده "قارا" رنگ آنلامیندا یوخ بلکه بؤیوک و گئنیش آنلامیندادیر. بو گئنیش و یوکسک داغلار کی بیر- بیرینه سیرالانیب و قاراداغ آدلانیر دئمک اولار  تورکیه اؤلکه‌سینده  آرارات (آغری) داغلارینین آردی‌سیدیر.  بیزیم آراشیدرمالاریمیزا گؤره بو یوکسک قاراداغین باشلانیشی جلفانین گونئیندن اولوب، گونئی‌دن تبریزین یاخینلیغینا (بهلول و دند داغلارینا‌دک)، دوغودان ساوالانین اتک‌لرینه و موغانین دوزلوک‌لرینه‌دک و قوزئی‌دن قارباغین داغلارینا قووشور. بوداغلارین اتک‌لرینده، زیروله‌رینده و دره‌لرینده نئچه کندلر، چایلار و مئشه‌لر یئر توتوب و بو اوزدن قاراداغ آدلانیر. نئجه کی قاراقایا، قاراچیمن و قارباغ سؤزونده "قارا" بؤیوک و گئنیش آنلامیندادیر.
"همدان" ایالتی‌نین یاخینلیغیندا "کبوتر آهنگ" شهرینین قوزئینده‌کی داغلار و یا "مازندران" ایالتینده  بیرسئرا داغلار کی ایندی رسمی سندلرده "دوبرار" آدلانیر، اوجا و یوکسک اولدوقلاری اوچون قارداغ آدلانیب‌لار.
قاراداغین محدوده‌سینی تانیماق چوخدا چتین دئییل، ساده‌جه ماهواره‌ای و توپوگرافی نقشه‌سینی آراشدیرساق بو داغلارین هاردان باشلاماسی و هارادا قورتولماسی و اوجا داغلاری هاردا اولماسی هامیسی آیدین گؤرونور.
قاراداغ ماحالی

قاراداغ ماحالی گونئی آزربایجان‌دا، دوغو آزربایجان ایالتی‌نین قوزئی‌ینده یئر آلان بؤیوک بیر اراضی دیر. قاراداغ قوزئی‌دن آراز چایی‌نا گونئی‌دن تبریز شهری‌نین یاخینلیغینا‌دک، دوغودان اردبیل ایالتی‌نه و باتی‌دان جولفا‌یا محدود اولور.
حسن‌اوو، محمدخانلی، کلیبر، اوزومدیل و ... قاراداغین ماحال لاریندان سایلیر.
یازیچی محمدحافظ زاده " ارسباران در گذر حماسه و تاریخ " کیتابیندا بو 18 بؤلومو بئله یازیر : قارداغ ماحالی اسکی زامانلاردا 18  یئره بؤلونموشدور : 1)حسن اوو 2) مئشه پارا 3)اوزومدیل 4 )کئیوان 5)مینجیوان 6)کلیبر 7)گرمادوز 7)چهاردانگه 9)دودانگه 10)یافت 11)دیکله   12)ورگهان 13)هوراند 14)هریس 15) بدوستان 16) قوزئی دیزمار 17)دیزمار گونئی 18)مواضع خان
حافظ زاده جینابلارینین کیتابلاریندا و یا ارسباران نقشه‌سینده محمدخانلی ماحالیندان آد آپاریلمییب. در حالیکه بیزیم کند شوخانا و قونشو کندلری ائرقه‌نه چایین حسن‌اوو و محمدخانلی ماحالینا مرز بیلرلر بئله کی ائرقه نه چایی‌نین آرازا طرف کندلری "موس کند" و "اره زین " کندلری کیمی حسن اوو ماحالیندان ساییلار و ائرقه نه چاییندان آغ داشا‌دک محمدخانلی ماحالیندان ساییلار کی "شوخانادا " بو اساس ایله محمدخانلی ماحالیندان ساییلار.
هئریس، بدوستان اهر شهرینه تابع اولسالاردا، جغرافیایی و تاریخی باخیمدان قاراداغ سایلمازلار.
مئشه پارا اسکیدن، بوگونکو منطقه جنگلکاری ارسباران آدلانان یئرلره دئییلرمیش (مئشهلیک‌لره) کی حسن اوو، محمدخانلی، کلیبر و نئچه ماحالدان تشکیل تاپیردی امما نقشه‌ده اؤزو تکجه بیر ماحال ساییلیر  و سیجیللی‌ده مئشه پارا ماحالی یازیلیر.

قاراداغ ماحالی تاریخی باخیمدان اسکیلردن خانلیق یئری اولوب . قاراداغ خانلیغی 1747 میلادی ایلینده کاظم خانین الی ایله قاراباغ خانلیغینین یارانماسی‌ایله چاغداش قورولوب و محمدقلی خانین قاراباغا کؤچمه‌سی ایله 1826 میلادی ایلینده باشاچاتیپ. 1826 میلاددان سونرا قاجارلارین سونونا‌دَک بو یئرلرده اوچ  بؤیوک ائل : حاج علیلو، چلبیانلو و شاهسون ائللری خانلیق ائدیب و قاجار شاهلارینین آرخاسیندا دایانیبلار و سونرالار اینگلیس تدبیرایله رضاشاه اونلاری سیاستدن اوزاقلاشدیریب و خانلیق ائتمه‌یه ایزین وئرمه‌ییب.

آرازبار (ارسبار)

آرازبار کی رسمی و دئولتی سندلرده ارسباران یازیلیر (آرازبار = آراز + بار ، "بار" فرهنگ "دهخدا" دا  قیراق و ساحیل یازیلیب).
آراز چاینین گونئی ساحیل‌لرینه، آز- چوخ "اوشتوبین" و یا "کاللا"دان، سه‌راهی ایسکانلو یاخینلیغینا‌دک یئرلره و کندلره دئییلیر. آرازبار (ارسباران) قاراداغ آنلامیندا یوخ بلکه قاراداغین بیر حیسه‌سی اولوب . تأسف ایله بعضی یازیچیلار و گنج تاریخچی‌لار بو یئرلری گؤرمه‌‌دن و قوندارما سندلره باخاراق بو یالنیشلیغی بیلمه‌دن تأیید ائدیرلر. نیه کی بیر قاراداغلی‌دان و اؤزلیک‌له یاشلی آداملاریندان گئدیب آرازبارین یئرین سورساز اگر بو آداملار یازیب - پوزما دا بیلمه سه‌لرده آما آرازبارین یئرین سیزه یاخجی گؤسترلر.
 

علی آقا واحد  کَند اوشاغی دیر . او نئچه ایل درس اوخویاندان سونرا  مکتبی بوراخیب باکی شهرینده آل وئره باخیب یادا  نجّارلیق ائدرمیش.

آنجاق ادبیّاتا علاقه باغلادیقدا،  باکی دا یاییلان روزنامه لری  اوخویوردو.

او یازدیغی شعرلری بیر بیر یولداشلارینا اوخویوب و اونلارین طرفیندن تشویق اولوردو. بو دویغو  سبب اولدو  بیر زامان باکی نین بؤیوک شاعیری ، عبدالخالق یوسف حضرتلری نین قارشیندا ، شعیر یؤندملرین  اؤرگشمه یه باشلاسین. اوستادی نین ائوینده باش وئرن ادبی یغینتیلار دا  اشتراک ائتدیکده داها گؤرکملی شاعیرلردن  دؤشونه سؤز توپلاییردی.

دئمک اولار: آقا داداش منیری، صمد منصوری و عبدالخالق کیمی عالیم و شاعیرلر  یانیندا  فایدالانارکن، اؤز یازدیغی شعیرلری ده اونلارا اوخویوب ، یاردیم آلارمیش. آنجاق  « واحد » تخلّوصون بئلنچی ادبی یغینجاقلاردان آلیبدیر. دوزون آختارساز  « واحد » ، گؤزل غزللره مالیک اولارکن ، تورک اؤلکه لرینین ایچینده دیری دیر. اونون تورکی غزللری دیلدن دیله دولانارسا داها آرتیق اورکلرده یئر آچیبدیر و  ماهنیلار یاراشیغی اولوبدور.

علی آقا واحد، ایلک دؤنه اولدوقدا، شعرلری نین بیرین « اقبال باکو » روزنامه سینده  چاپا یئتیردی ، سونرا  آیری هفته لیکلر و هابئله  باشقا روزنامه لر اونون شعرلرین یایماغا  کؤنول وئردیلر.

 « واحد » جاوان چاغلاریندا  « زولفیه » آدیندا بیر قیزا  عاشیق اولموشدور. آمما او قیز ، ائلین سئوگیلی شاعیرین تک قویدو .

علی آقا واحد، بو  سینماقدان سونرا، یاشاییشی عشقده آیری جور گؤردوکده، تکلیک عالمینده شعر یازماغا داها آرتیق اوز گتیردی.

اودور کی دئییر:

دیندیرمه دی ای دل! سنی جانان، عجب اولدی

ائتدین نه قَدَر ناله و افغان ، عجب اولدی !

یوز دفعه دئدیم وصل تمنّاسینا دوشمه !

یاندیردی سنی محنت هجران، عجب اولدی !

سن زولفونو آچ،تؤک اوزونه،شانه سی مندن

زنجیری نشان وئر منه،دیوانه سی مندن

سن عاشیقی یاندیرماغا،من یانماغا مایل

سن شمعینی گؤستر منه،پروانه سی مندن

زولفون قدری عاشیق اولان وار سنه،ای گول

سن سؤیله او مجنون لاری،افسانه سی مندن

سرمست گؤزون فتنه،لبین نئشه لی باده

ایچدیر منه اول باده نی،پیمانه سی مندن

سن ناز ایله گول کی،صدفین قیمتی آرتسین

گؤز یاشی کیمی اینجیسی،دوردانه سی مندن

هر دن گؤتور اوزدن،گؤزلیم،افعییی-زولفون

چک ظاهره گنجینه نی،ویرانه سی مندن

واحید،مئیی ترک ائتمک اوچون پیری-مغانین

رنجیده اولوب بیر نئچه مستانه سی مندن

"علی آقا واحد"

 ﺍﻟﺤﻤﺪﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﻮﺍﻓﯽ ﻭ ﺍﻟﮑﺎﻓﯽ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﻌﻘﺎﺩ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﻣﺒﺎﺭﮐﻪ ﮔﻠﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻣﺒﺎﺩﻻﺕ ﻭ ﻣﻌﺎﻣﻼﺕ ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﻪ ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻋﻠﯿﺘﯿﻦ ﻭ ﻇﻬﻮﺭ ﺁﺩﺍﺏ ﮐﻤﺎﻝ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﯽ ﻭ ﯾﮑﺠﻬﺘﯽ ﺣﻀﺮﺗﯿﻦ ﺑﻬﯿٌﺘﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺘﻀﺎﯼ ﺣﺮﮐﺎﺕ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﺗﺠﺎﻭﺯﺍﺕ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺳﺮ ﺣﺪ ﺩﺍﺭﺍﻥ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺑﻪ ﻇﻬﻮﺭ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻨﻮﺡ ﻏﻮﺍﯾﻞ ﻋﻈﯿﻤﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﺎ ﮐﻪ ﻣﺮﺁﺕ ﺿﻤﺎﯾﺮ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﺎﻧﻪ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﺍﺯ ﻏﺒﺎﺭ ﺍﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮﺍﺕ ﭘﺎﮎ ﺑﻮﺩ ﺍﻭﻟﯿﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻋﻠﯿﺘﯿﻦ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻋﻬﺪ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺭﺍ ﺍﻫﺘﻤﺎﻣﺎﺕ ﺻﺎﺩﻗﺎﻧﻪ ﻭ ﮐﻮﺷﺶ ﻫﺎﯼ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺩﻓﻊ ﻭ ﺭﻓﻊ ﻏﺎﯾﻠﻪ ﺍﺗﻔﺎﻗﯿﻪ ﺑﻪ ﻇﻬﻮﺭ ﺭﺳﺎﻧﯿﺪﻩ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﻣﺒﺎﺭﮐﻪ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻭ ﺍﺻﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻃﯽ ﻓﺼﻮﻝ ﻣﺮﻗﻮﻣﻪ ﻣﺬﮐﻮﺭ ﺍﺳﺖ ﻣﺮﻗﻮﻡ ﻭ ﻣﺨﺘﻮﻡ ﺁﻣﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﺮ ﻭﮐﻼﯼ ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻋﻠﯿﺘﯿﻦ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺎﻩ ﺷﻮﺍﻝ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﻫﺰﺍﺭ ﻭ ﺩﻭﯾﺴﺖ ﻭ ﭼﻬﻞ ﻭ ﻧﻪ ﻫﺠﺮﯼ ﺑﻪ ﺍﻣﻀﺎﯼ ﻫﻤﺎﯾﻮﻥ ﺷﺮﻑ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ . ﺑﺮ ﺍﻭﻟﯿﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﭘﺲ ﺩﺭ ﺗﺤﺼﯿﻞ ﻣﻮﺟﺒﺎﺕ ﻣﺰﯾﺪ ﺩﻭﺳﺘﯽ ﻭ ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ ﺍﻫﺘﻤﺎﻣﺎﺕ ﺻﺎﺩﻗﺎﻧﻪ ﻣﺒﺬﻭﻝ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﺳﺒﺎﺏ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﻭ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻣﻌﺎﻫﺪﻩ ﻣﺒﺎﺭﮐﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﻭﺩﺍﺕ ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﺘﺰﺍﯾﺪ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻣﻌﺪﺍﺕ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺍﻣﻮﺭ ﺩﻭﺳﺘﯽ ﻗﺼﻮﺭﯼ ﺑﯿﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺍﻣﻀﺎﯼ ﺧﻮﺍﻫﺸﻬﺎﯼ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺗﺪﺍﺭﮎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻻﺯﻡ ﺑﺸﻤﺎﺭﻧﺪ ﻭ ﺩﻗﯿﻘﻪ ﺍﺯ ﺩﻗﺎﯾﻖ ﺩﻭﺳﺘﯽ ﺭﺍ ﻣﻬﻤﻞ ﻭ ﻣﺘﺮﻭﮎ ﻧﮕﺬﺍﺭﻧﺪ . ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﯿﻢ ﭼﻮﻥ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﻗﻀﺎ ﻗﺪﺭﺕ، ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﺍﻋﻈﻢ ﻭﺍﻻﺟﺎﻩ، ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﺍﮐﺮﻡ ﺷﻮﮐﺖ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ، ﻣﺎﻟﮏ ﺑﺎﻻﺳﺘﺤﻘﺎﻕ ﮐﻞ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﮐﯿﻮﺍﻥ ﺭﻓﻌﺖ ﺧﻮﺭﺷﯿﺪ ﺭﺍﯾﺖ، ﺧﺴﺮﻭ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﺍﻋﻈﻢ ﺑﺎ ﺍﻗﺘﺪﺍﺭ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﭼﻮﻥ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻋﻠﯽ ﺍﻟﺴﻮﯾﻪ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻭ ﺗﻤﻨﺎﯼ ﺻﺎﺩﻗﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺍﯾﺐ ﻭ ﻣﮑﺎﺭﻩ ﺟﻨﮕﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻟﮑﻠﯿﻪ ﻣﻨﺎﻓﯽ ﺭﺃﯼ ﻭﺍﻻﯼ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻧﻬﺎﯾﺘﯽ ﺑﮕﺬﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺳﻨﺘﻬﺎﯼ ﻗﺪﯾﻢ ﺣﺴﻦ ﻣﺠﺎﻭﺭﺕ ﻭ ﻣﻮﺩﺕ ﺭﺍ ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﻮﺍﺳﻄﻪ ﺻﻠﺤﯽ ﮐﻪ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺩﻭﺍﻡ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﻮﺍﻋﺚ ﺧﻼﻑ ﻭ ﻧﻔﺎﻕ ﺁﺗﯿﻪ ﺭﺍ ﺩﻭﺭ ﮐﻨﻨﺪ ﺩﺭ ﺑﻨﺎﯼ ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺩﻫﻨﺪ، ﻟﻬﺬﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻘﺪﯾﻢ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﺧﺠﺴﺘﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﮐﻞ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺟﻨﺎﺏ ﮊﺍﻥ ﭘﺎﺳﮑﻮﯾﭻ، ﺟﻨﺮﺍﻝ ﺁﻧﻔﺎﻧﺪﺭﯼ، ﺳﺮﺩﺍﺭ ﻋﺴﮑﺮ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﻗﻔﻘﺎﺯ، ﻧﺎﻇﻢ ﺍﻣﻮﺭﺍﺕ ﻣﻠﮑﯿﻪ ﮔﺮﺟﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻭﻻﯾﺎﺕ ﻗﻔﻘﺎﺯ ﻭ ﺣﺎﺟﯽ ﺗﺮﺧﺎﻥ، ﻣﺪﯾﺮ ﺳﻔﺎﯾﻦ ﺣﺮﺑﯿﻪ ﺑﺤﺮ ﺧﺰﺭ، ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻤﺎﯾﻼﺕ ﺍﻟﮑﺴﻨﺪﺭ ﻧﻮﯾﺴﮑﯽ ﻣﻘﺪﺱ ﻣﺮﺻﻊ ﺑﻪ ﺍﻟﻤﺎﺱ، ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﻘﺪﺱ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺍﻭﻝ ﻣﺮﺻﻊ ﺑﻪ ﺍﻟﻤﺎﺱ، ﻭﻻﺩﯾﻤﯿﺮ ﻣﻘﺪﺱ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺍﻭﻝ ﻭ ﮔﯿﻮﺭﮔﯽ ﻣﻘﺪﺱ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺩﻭﯾﻢ ﻭ ﺻﺎﺣﺐ ﺩﻭ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﯾﮑﯽ ﻃﻼ ﻣﻮﺳﻮﻡ » ﺑﺮﺍﯼ ﺷﺠﺎﻋﺖ « ﻭ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﻣﺮﺻﻊ ﺑﻪ ﺍﻟﻤﺎﺱ ﻭ ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻤﺎﯾﻼﺕ ﺩﻭﻝ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﻋﻘﺎﺏ ﺳﺮﺥ ﭘﯿﮑﺮ ﭘﺮﻭﺳﯿﻪ، ﻫﻼﻝ ﺩﻭﻟﺖ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻭ ﺟﻨﺎﺏ »ﺍﻟﮑﺴﻨﺪﺭ ﺍﻭﺑﺮﻭ ﺳﮑﻮﻑ « ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻤﺎﯾﻼﺕ ﻣﻘﺪﺳﻪ ﺛﺎﻟﺚ ﻭﻻﺩﯾﻤﯿﺮ، ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺛﺎﻧﯽ ﺳﻦ ﺍﺳﺘﺎﻧﯿﺴﻼﺱ ﻟﻬﺴﺘﺎﻥ، ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺩﻭﻡ ﺳﻦ ﮊﺍﻥ ﺑﯿﺖ، ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﻗﻮﯾﺸﻮﮐﺖ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﻮﺍﺏ ﻣﺴﺘﻄﺎﺏ ﻭﺍﻻ ﺷﺎﻫﺰﺍﺩﻩ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭ ﻋﺒﺎﺱ ﻣﯿﺮﺯﺍ ﺭﺍ ﻭﮐﻼﯼ ﻣﺨﺘﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺮﮐﻤﻨﭽﺎﯼ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ ﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﻣﻮﺍﻓﻖ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﻭ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺩﯾﺪﻧﺪ، ﻓﺼﻮﻝ ﺁﺗﯿﻪ ﺭﺍ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻭ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﮐﺮﺩﻧﺪ : ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ- ﺑﻌﺪ ﺍﻟﯿﻮﻡ ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﮐﻞ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﻭﻟﯿﻌﻬﺪﺍﻥ ﻭ ﺍﺧﻼﻑ ﻭ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﻭ ﺭﻋﺎﯾﺎﯼ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﻭ ﻣﻮﺩﺕ ﻭ ﻭﻓﺎﻕ ﮐﺎﻣﻠﯽ ﺇﻟﯽ ﯾﻮﻡ ﺍﻷﺑﺪ ﻭﺍﻗﻊ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ . ﻓﺼﻞ ﺩﻭﯾﻢ- ﭼﻮﻥ ﺟﺪﺍﻝ ﻭ ﻧﺰﺍﻋﯽ ﮐﻪ ﻓﯿﻤﺎ ﺑﯿﻦ ﻋﻬﺪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺭﻓﯿﻊ ﺍﻻﺭﮐﺎﻥ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪ ﻭ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺴﻌﺎﺩﺕ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﮔﺮﺩﯾﺪ، ﻋﻬﻮﺩ ﻭ ﺷﺮﻭﻃﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺑﻤﻮﺟﺐ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﮔﻠﺴﺘﺎﻥ، ﺑﺮ ﺫﻣﺖ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻻﺯﻡ ﺑﻮﺩ ﻣﻮﻗﻮﻑ ﻭ ﻣﺘﺮﻭﮎ ﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ، ﻟﻬﺬﺍ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﮐﻞ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﭼﻨﯿﻦ ﻻﯾﻖ ﺩﯾﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﻣﺰﺑﻮﺭﻩ ﮔﻠﺴﺘﺎﻥ، ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺷﺮﻭﻁ ﻭ ﻋﻬﻮﺩ ﻭ ﻗﯿﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﺩﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﻭﺱ ﻭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﭘﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﻡ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺁﺗﯿﻪ ﺻﻠﺢ ﻭ ﻣﻮﺩﺕ ﮔﺮﺩﺩ . ﻓﺼﻞ ﺳﯿﻢ- ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﻭﻟﯿﻌﻬﺪﺍﻥ ﻭ ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭﺍﮔﺬﺍﺭ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺍﻟﮑﺎﯼ ﻧﺨﺠﻮﺍﻥ ﻭ ﺍﯾﺮﻭﺍﻥ ﺭﺍ - ﺧﻮﺍﻩ ﺍﯾﻦ ﻃﺮﻑ ﺭﻭﺱ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﺁﻥ ﻃﺮﻑ . ﻭ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺗﻔﻮﯾﺾ، ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﻌﻬﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻣﻀﺎﺀ ﺍﯾﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ، ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺷﺶ ﻣﺎﻩ، ﻫﻤﻪ ﺩﻓﺘﺮ ﻭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺬﮐﻮﺭﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﺮﻑ ﺍﻣﺮﺍﯼ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺑﺪﻫﻨﺪ . ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ- ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻋﻠﯿﺘﯿﻦ ﻣﻌﺎﻫﺪﺗﯿﻦ ﻋﻬﺪ ﻭ ﭘﯿﻤﺎﻥ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺮ ﺣﺪ ﻓﯿﻤﺎ ﺑﯿﻦ ﺩﻭ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﺳﺮ ﺣﺪ ﻭﺿﻊ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ : ﺍﺯ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﺮ ﺣﺪ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﻗﻠﻪ ﮐﻮﻩ ﺁﻏﺮﯼ ﮐﻮﭼﮏ ﺃﻗﺮﺏ ﺍﺳﺖ . ﺍﺑﺘﺪﺍ ﮐﺮﺩﻩ، ﺍﯾﻦ ﺧﻂ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﻠﻪ ﺁﻥ ﮐﻮﻩ ﮐﺸﯿﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﭼﺸﻤﻪ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺑﻪ ﻗﺮﺍ ﺳﻮﯼ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺳﺮﺍﺷﯿﺐ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺁﻏﺮﯼ ﮐﻮﭼﮏ ﺟﺎﺭﯾﺴﺖ ﻓﺮﻭﺩ ﺁﻣﺪﻩ، ﺑﻪ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻣﺠﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻟﺘﻘﺎﯼ ﺁﻥ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺍﺭﺱ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﺮﻭﺭ ﻣﻤﺘﺪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ . ﭼﻮﻥ ﺍﯾﻦ ﺧﻂ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺭﺳﯿﺪ ﺑﻪ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻣﺠﺮﺍﯼ ﺍﺭﺱ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﻠﻌﻪ ﻋﺒﺎﺱ ﺁﺑﺎﺩ ﻣﯽ ﺁﯾﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺗﻌﻤﯿﺮﺍﺕ ﻭ ﺍﺑﻨﯿﻪ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﺁﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺭﺍﺳﺖ ﺍﺭﺱ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺳﺖ ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮﯼ ﺑﻘﺪﺭ ﻧﯿﻢ ﺁﻏﺎﺝ ﮐﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺯ ﺳﻪ ﻭﺭﺱ ﻭ ﻧﯿﻢ ﺭﻭﺳﯽ ﺍﺳﺖ ﺭﺳﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﯾﻦ ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ . ﻫﻤﻪ ﺍﺭﺍﺿﯽ ﻭ ﻋﺮﺻﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮ ﻣﺤﺎﻁ ﻭ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺑﺎﻻﻧﻔﺮﺍﺩ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺩﻭ ﻣﺎﻩ ﺑﺎ ﺻﺤﺖ ﻭ ﺩﺭﺳﺘﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻌﯿﻦ ﻭ ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﺯ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻃﺮﻑ ﺷﺮﻗﯽ ﺍﯾﻦ ﻧﺼﻒ ﻗﻄﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺍﺭﺱ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺧﻂ ﺳﺮ ﺣﺪ ﺷﺮﻭﻉ ﻭ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻣﺠﺮﺍﯼ ﺍﺭﺱ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﯾﺪﯼ ﺑﻠﻮﮎ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺍﺯ ﺧﺎﮎ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﻣﺠﺮﺍﯼ ﺍﺭﺱ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻭ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﺳﻪ ﺁﻏﺎﺝ ﮐﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﺴﺖ ﺍﺯ ﺑﯿﺴﺖ ﻭ ﯾﮏ ﻭﺭﺱ ﺭﻭﺳﯽ . ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻭﺻﻮﻝ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺧﻂ ﺳﺮ ﺣﺪ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﺍﺯ ﺻﺤﺮﺍﯼ ﻣﻐﺎﻥ ﻣﯽ ﮔﺬﺭﺩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺠﺮﺍﯼ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻣﻮﺳﻮﻣﻪ ﺑﺎﻟﻬﺎﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﻪ ﻓﺮﺳﺨﯽ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﺴﺖ ﺍﺯ ﺑﯿﺴﺖ ﻭ ﯾﮏ ﻭﺭﺱ ﺭﻭﺳﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ ﺍﺯ ﻣﻠﺘﻘﺎﯼ ﺩﻭ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﺁﺩﯾﻨﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻭ ﺳﺎﺭﯼ ﻗﻤﯿﺶ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺍﯾﻦ ﺧﻂ ﺑﻪ ﮐﻨﺎﺭ ﭼﭗ ﺑﺎﻟﻬﺎﺭﻭﺩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻠﺘﻘﺎﯼ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺬﮐﻮﺭ ﺁﺩﯾﻨﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻭ ﺳﺎﺭﯼ ﻗﻤﯿﺶ ﺻﻌﻮﺩ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﮐﻨﺎﺭ ﺭﺍﺳﺖ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺁﺩﯾﻨﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺷﺮﻗﯽ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻭﺝ ﺑﻠﻨﺪﯼ ﻫﺎﯼ ﺟﮕﯿﺮ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ، ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﮐﻪ ﺟﻤﻠﻪ ﺁﺑﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﺑﺤﺮ ﺧﺰﺭ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺁﺑﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﺍﺷﯿﺐ ﻭ ﻣﺠﺮﺍﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ . ﻭ ﭼﻮﻥ ﺳﺮ ﺣﺪ ﺩﻭ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺍﯾﻦ ﺟﺎ ﺑﻮﺍﺳﻄﻪ ﻗﻠﻞ ﺟﺒﺎﻝ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ، ﻟﻬﺬﺍ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﺸﺘﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﮐﻮﻫﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺤﺮ ﺧﺰﺭ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭ ﻃﺮﻑ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﺎﺷﺪ . ﺍﺯ ﻗﻠﻪ ﻫﺎﯼ ﺑﻠﻨﺪﯼ ﻫﺎﯼ ﺟﮕﯿﺮ ﺧﻂ ﺳﺮ ﺣﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﻠﻪ ﮐﻤﺮ ﻗﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﮐﻮﻫﻬﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺭﻭﺩ ﮐﻪ ﻃﺎﻟﺶ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺤﺎﻝ ﺍﺭﺷﻖ ﻣﻨﻔﺼﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . ﭼﻮﻥ ﻗﻠﻞ ﺟﺒﺎﻝ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﻣﺠﺮﺍﯼ ﻣﯿﺎﻩ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ، ﻟﻬﺬﺍ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺟﺎ ﻧﯿﺰ ﺧﻂ ﺳﺮ ﺣﺪ ﺭﺍ ﻫﻤﺎﻥ ﻗﺴﻢ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﻮﻕ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﻭﺍﻗﻌﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﻭ ﺁﺩﯾﻨﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻭ ﻗﻠﻞ ﺟﮕﯿﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺧﻂ ﺳﺮ ﺣﺪ ﺍﺯ ﻗﻠﻪ ﮐﻤﺮ ﻗﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺑﻠﻨﺪﯼ ﻫﺎﯼ ﮐﻮﻫﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﺎﻝ ﺯﻭﻧﺪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺤﺎﻝ ﺍﺭﺷﻖ ﻓﺮﻕ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺣﺪ ﻣﺤﺎﻝ ﻭﻟﮑﯿﺞ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻫﻤﺎﻥ ﺿﺎﺑﻄﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﻣﺠﺮﺍﯼ ﻣﯿﺎﻩ ﻣﻌﯿﻦ ﺷﺪ، ﻣﺤﺎﻝ ﺯﻭﻧﺪ ﺑﻐﯿﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺣﺼﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﻤﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﻠﻞ ﺟﺒﺎﻝ ﻣﺬﮐﻮﺭﻩ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺣﺼﻪ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ . ﺍﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍﯼ ﺳﺮ ﺣﺪ ﻣﺤﺎﻝ ﻭﻟﮑﯿﺞ ﺧﻂ ﺳﺮ ﺣﺪ ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﺩﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﻪ ﻗﻠﻞ ﺟﺒﺎﻝ ﮐﻠﻮﺗﻮﭘﯽ ﻭ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﮐﻮﻫﻬﺎﯼ ﻋﻈﯿﻢ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻭﻟﮑﯿﺞ ﻣﯽ ﮔﺬﺭﺩ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﺁﺳﺘﺎﺭﺍ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺿﺎﺑﻄﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﻣﺠﺮﺍﯼ ﻣﯿﺎﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺧﻂ ﺳﺮﺣﺪ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻣﺠﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮐﺮﺩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻠﺘﻘﺎﯼ ﺩﻫﻨﻪ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺑﺤﺮ ﺧﺰﺭ ﻭ ﺧﻂ ﺳﺮ ﺣﺪ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﺘﺼﺮﻓﺎﺕ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﻢ ﻓﺮﻕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺩ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻧﻤﻮﺩ . ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ- ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺩﻭﺳﺘﯽ ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﮐﻞ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﻋﻮﺽ ﺍﺧﻼﻑ ﻭ ﻭﻟﯿﻌﻬﺪﺍﻥ ﺳﺮﯾﺮ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺍﻟﮑﺎ ﻭ ﺍﺭﺍﺿﯽ ﻭ ﺟﺰﺍﯾﺮﯼ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺧﻂ ﺣﺪﻭﺩ ﻣﻌﯿﻨﻪ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻣﺬﮐﻮﺭﻩ ﻓﻮﻕ ﻭ ﻗﻠﻞ ﺑﺮﻑ ﺩﺍﺭ ﮐﻮﻩ ﻗﻔﻘﺎﺯ ﻭ ﺩﺭﯾﺎﯼ ﺧﺰﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﮐﺬﺍ ﺟﻤﯿﻊ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﺭﺍ ﭼﻪ ﺧﯿﻤﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﭼﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭ، ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﻫﺎﻟﯽ ﻭ ﻭﻻﯾﺎﺕ ﻣﺬﮐﻮﺭﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭﺍﺿﺤﺎً ﻭ ﻋﻠﻨﺎً ﺍﻟﯽ ﺍﻻﺑﺪ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﻭ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﺪ . ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ- ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺗﻼﻓﯽ ﻣﺼﺎﺭﻑ ﮐﺜﯿﺮﻩ ﮐﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺟﻨﮓ ﻭﺍﻗﻌﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﺪﻭﻟﺘﯿﻦ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﺗﻼﻓﯽ ﺿﺮﺭﻫﺎ ﻭ ﺧﺴﺎﺭﺕ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﺭﻋﺎﯾﺎﯼ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺗﻌﻬﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻮﺍﺳﻄﻪ ﺩﺍﺩﻥ ﻣﺒﻠﻐﯽ ﻭﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺻﻼﺡ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻭ ﻣﺒﻠﻎ ﺍﯾﻦ ﻭﺟﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﺪﻭﻟﺘﯿﻦ ﺑﻪ ﺩﻩ ﮐﺮﻭﺭ ﺗﻮﻣﺎﻥ ﺭﺍﯾﺞ ﻗﺮﺍﺭﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺑﯿﺴﺖ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻣﻨﺎﻁ ﺳﻔﯿﺪ ﺭﻭﺳﯽ، ﻭ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺩﺭ ﻣﻮﻋﺪ ﻭ ﺭﻫﺎﯾﻦ ﻓﺼﻮﻝ ﺍﯾﻦ ﻭﺟﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﻋﻼﺣﺪﻩ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻗﺪﺭ ﻗﻮﺕ ﻭ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺎ ﻟﻔﻈﺎً ﺑﻪ ﻟﻔﻆ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺣﺎﻟﯿﻪ ﻣﻨﺪﺭﺝ ﺍﺳﺖ، ﻣﻌﯿﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ . ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ- ﭼﻮﻥ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﻭ ﻻﯾﻖ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺧﻮﺩ ﻋﺒﺎﺱ ﻣﯿﺮﺯﺍ ﺭﺍ ﻭﻟﯿﻌﻬﺪ ﻭ ﻭﺍﺭﺙ ﺗﺨﺖ ﻓﯿﺮﻭﺯﯼ ﺑﺨﺖ ﺧﻮﺩ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﮐﻞ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻣﯿﻞ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﻪ ﻭ ﺗﻤﻨﺎﯼ ﺻﺎﺩﻗﺎﻧﻪ ﺧﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﺰﯾﺪ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﺍﯾﻦ ﻭﻟﯿﻌﻬﺪﯼ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﯽ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺮﻫﺎﻧﯽ ﻭﺍﺿﺢ ﻭ ﺷﺎﻫﺪﯼ ﻻﯾﺢ ﺑﺪﻫﺪ، ﺗﻌﻬﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺷﺨﺺ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﻮﺍﺏ ﻣﺴﺘﻄﺎﺏ ﻭﺍﻻ ﺷﺎﻫﺰﺍﺩﻩ ﻋﺒﺎﺱ ﻣﯿﺮﺯﺍ ﺭﺍ ﻭﻟﯿﻌﻬﺪ ﻭ ﻭﺍﺭﺙ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻩ ﺗﺎﺝ ﻭ ﺗﺨﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ، ﺍﺯ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺟﻠﻮﺱ ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﺷﺎﻫﯽ، ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﺑﺎﻻﺳﺘﺤﻘﺎﻕ ﺍﯾﻦ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﺪ . ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ- ﺳﻔﺎﯾﻦ ﺗﺠﺎﺭﺗﯽ ﺭﻭﺱ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺑﻖ ﺍﺳﺘﺤﻘﺎﻕ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺑﺮ ﺩﺭﯾﺎﯼ ﺧﺰﺭ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﺳﻮﺍﺣﻞ ﺁﻥ ﺳﯿﺮ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﮐﻨﺎﺭﻩ ﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﻓﺮﻭﺩ ﺁﯾﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺷﮑﺴﺖ ﮐﺸﺘﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﻋﺎﻧﺖ ﻭ ﺍﻣﺪﺍﺩ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﯾﺎﻓﺖ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﺸﺘﯿﻬﺎﯼ ﺗﺠﺎﺭﺗﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﺤﻘﺎﻕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺳﺎﺑﻖ ﺩﺭ ﺑﺤﺮ ﺧﺰﺭ ﺳﯿﺮ ﮐﺮﺩﻩ، ﺑﻪ ﺳﻮﺍﺣﻞ ﺭﻭﺱ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺷﺪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺳﻮﺍﺣﻞ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺷﮑﺴﺖ ﮐﺸﺘﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺍﺳﺘﻌﺎﻧﺖ ﻭ ﺍﻣﺪﺍﺩ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﯾﺎﻓﺖ . ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﺳﻔﺎﯾﻦ ﺣﺮﺑﯿﻪ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﻋﺴﮑﺮﯾﻪ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﭼﻮﻥ ﺍﺯ ﻗﺪﯾﻢ ﺑﺎﻻﻧﻔﺮﺍﺩ ﺍﺳﺘﺤﻘﺎﻕ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺤﺮ ﺧﺰﺭ ﺳﯿﺮ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﻟﻬﺬﺍ ﻫﻤﯿﻦ ﺣﻖ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﮐﻤﺎ ﻓﯽ ﺍﻟﺴﺎﺑﻖ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﻪ ﺍﻃﻤﯿﻨﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ، ﺑﻪ ﻧﺤﻮﯼ ﮐﻪ ﻏﯿﺮ ﺍﺯ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻫﯿﭻ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺑﺤﺮ ﺧﺰﺭ ﮐﺸﺘﯽ ﺟﻨﮕﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ- ﭼﻮﻥ ﻣﮑﻨﻮﻥ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﮐﻞ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﮐﻞ ﺍﻟﻮﺟﻮﻩ ﻋﻬﻮﺩﯼ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺳﻌﺎﺩﺕ ﻭ ﻣﯿﻤﻨﺖ ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻣﻘﺮﺭ ﮔﺸﺘﻪ ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﻟﻬﺬﺍ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻔﺮﺍﺀ ﻭ ﻭﮐﻼ ﻭ ﮐﺎﺭﮔﺰﺍﺭﺍﻧﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻋﻠﯿﺘﯿﻦ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ- ﺧﻮﺍﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺧﺪﻣﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﺗﻔﺎﻗﯽ ﯾﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻗﺎﻣﺖ ﺩﺍﯾﻤﯽ - ﺑﻪ ﻓﺮﺍﺧﻮﺭ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻭ ﻣﻮﺍﻓﻖ ﺷﺄﻥ ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻋﻠﯿﺘﯿﻦ ﻭ ﺑﻤﻼﺣﻈﻪ ﻣﻮﺩﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﺎﺩﺕ ﻭﻻﯾﺖ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻋﺰﺍﺯ ﻭ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺏ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺍﻟﻌﻤﻠﯽ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﻭ ﺗﺸﺮﯾﻔﺎﺗﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﻣﺮﻋﯽ ﻭ ﻣﻠﺤﻮﻅ ﮔﺮﺩﺩ . ﻓﺼﻞ ﺩﻫﻢ- ﭼﻮﻥ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﮐﻞ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻭ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺭﺍ ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﺩﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻓﻮﺍﯾﺪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺍﺯ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮﺩ، ﻟﻬﺬﺍ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﻭ ﺍﺣﻮﺍﻝ ﻣﺘﻌﻠﻘﻪ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻭ ﺍﻣﻨﯿﺖ ﺗﺒﻌﻪ ﺩﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﮐﻪ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﻣﺮﺍﺑﻄﻪ ﮐﺎﻣﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻌﯿﻦ ﻭ ﻣﻨﺘﻈﻢ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﻫﺪﻩ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺍﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﻣﻠﺤﻖ ﻭ ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﻭﮐﻼﯼ ﻣﺨﺘﺎﺭ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﻣﻘﺮﺭ ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺰﻭ ﻣﺘﻤﻢ ﺍﻭ ﻣﺮﻋﯽ ﻭ ﻣﻠﺤﻮﻅ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻣﻀﺒﻮﻁ ﻭ ﻣﺤﻔﻮﻅ ﺩﺍﺭﻧﺪ . ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﻭﺱ ﮐﻤﺎ ﻓﯽ ﺍﻟﺴﺎﺑﻖ ﺍﯾﻦ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ ﺭﺍ ﻣﺮﻋﯽ ﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻗﺘﻀﺎ ﮐﻨﺪ ﮐﻮﻧﺴﻮﻟﻬﺎ ﻭ ﺣﺎﻣﯿﺎﻥ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﻭ ﺗﻌﻬﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﮐﻮﻧﺴﻮﻟﻬﺎ ﻭ ﺣﺎﻣﯿﺎﻥ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺭﺍ ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺯﯾﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺩﻩ ﻧﻔﺮ ﺍﺗﺒﺎﻉ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻓﺮﺍﺧﻮﺭ ﺭﺗﺒﻪ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻣﺸﻤﻮﻝ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻭ ﺍﺣﺘﺮﺍﻣﺎﺕ ﻭ ﺍﻣﺘﯿﺎﺯﺍﺕ ﺳﺎﺯﺩ ﻭ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﮐﻞ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮﺩ ﻭﻋﺪﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﮐﻮﻧﺴﻮﻟﻬﺎ ﻭ ﺣﺎﻣﯿﺎﻥ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻭﺟﻪ ﻣﺴﺎﻭﺍﺕ ﮐﺎﻣﻠﻪ ﻣﺮﻋﯽ ﺩﺍﺭﺩ . ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﮐﻮﻧﺴﻮﻟﻬﺎ ﻭ ﺣﺎﻣﯿﺎﻥ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺷﮑﺎﯾﺘﯽ ﻣﺤﻘﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻭﮐﯿﻞ ﻭ ﯾﺎ ﮐﺎﺭﮔﺰﺍﺭ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﻭﺱ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﺭﺑﺎﺭ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺣﺎﻣﯿﺎﻥ ﻭ ﮐﻮﻧﺴﻮﻟﻬﺎ ﺑﻼﻭﺍﺳﻄﻪ ﺩﺭ ﺗﺤﺖ ﺣﮑﻢ ﺍﻭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ، ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺷﻐﻞ ﺧﻮﺩ ﺑﯿﺪﺧﻞ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﻻﯾﻖ ﺩﺍﻧﺪ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺰﺑﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺳﺒﯿﻞ ﻋﺎﺩﯾﻪ ﺭﺟﻮﻉ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮐﺮﺩ . ﻓﺼﻞ ﯾﺎﺯﺩﻫﻢ- ﻫﻤﻪ ﺍﻣﻮﺭ ﻭ ﺍﺩﻋﺎ ﻫﺎﯼ ﺗﺒﻌﻪ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﺗﺄﺧﯿﺮ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﻌﻘﺎﺩ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﻣﻮﺍﻓﻖ ﻋﺪﺍﻟﺖ ﺑﻪ ﺍﺗﻤﺎﻡ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﺳﯿﺪ ﻭ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺭﻋﺎﯾﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﺍﺯ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﯾﺎ ﺍﺯ ﺧﺰﺍﻧﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺠﯿﻞ ﻭ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻭﺻﻮﻝ ﭘﺬﯾﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ . ﻓﺼﻞ ﺩﻭﺍﺯﺩﻫﻢ- ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻋﻠﯿﺘﯿﻦ ﻣﻌﺎﻫﺪﺗﯿﻦ ﺑﺎﻻﺷﺘﺮﺍﮎ ﺩﺭ ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺗﺒﻌﻪ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺳﯿﺎﻕ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺟﺎﻧﺐ ﺭﻭﺩ ﺍﺭﺱ ﺍﻣﻼﮎ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻣﻮﻋﺪﯼ ﺳﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻘﺮﺭ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺩﺭ ﺑﯿﻊ ﯾﺎ ﻣﻌﺎﻭﺿﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻟﮑﻦ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﮐﻞ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺍﺯ ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺍﯾﻦ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺁﻥ ﻣﻘﺪﺍﺭﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺗﻌﻠﻖ ﻭ ﻭﺍﮔﺬﺍﺭ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ، ﺳﺮﺩﺍﺭ ﺳﺎﺑﻖ ﺍﯾﺮﻭﺍﻥ ﺣﺴﯿﻦ ﺧﺎﻥ ﻭ ﺑﺮﺍﺩﺭ ﺍﻭ ﺣﺴﻦ ﺧﺎﻥ ﻭ ﺣﺎﮐﻢ ﺳﺎﺑﻖ ﻧﺨﺠﻮﺍﻥ ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﺴﺘﺜﻨﯽ ﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ . ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰﺩﻫﻢ- ﻫﻤﻪ ﺍﺳﯿﺮﻫﺎﯼ ﺟﻨﮕﯽ ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﺧﻮﺍﻩ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺟﻨﮓ ﺁﺧﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺒﻌﻪ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﺳﯿﺮﯼ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻣﻠﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﮕﯽ ﺑﻐﺎﯾﺖ ﭼﻬﺎﺭ ﻣﺎﻩ ﺑﻪ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻣﺴﺘﺮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻧﮑﻪ ﺟﯿﺮﻩ ﻭ ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺪﺍﺭﮐﺎﺕ ﻻﺯﻣﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺱ ﺁﺑﺎﺩ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﺒﺎﺷﺮﯾﻦ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺟﺎ ﻣﺄﻣﻮﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻭ ﺗﺪﺍﺭﮐﺎﺕ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻥ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﻻﯾﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺷﻮﻧﺪ . ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻋﻠﯿﺘﯿﻦ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﻫﻤﻪ ﺍﺳﯿﺮﻫﺎﯼ ﺟﻨﮓ ﻭ ﺗﺒﻌﻪ ﺭﻭﺱ ﻭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﺳﯿﺮﯼ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺩﻭﺭﯼ ﻣﮑﺎﻥ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﻭ ﺍﺳﺒﺎﺏ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﻌﯿﻨﻪ ﻣﺴﺘﺮﺩ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻫﻤﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺭﺍ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﯼٌ ﻭﻗﺖ ﮐﺎﻥ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ ﺑﯽ ﺣﺪ ﻭ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺗﻌﻬﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻭﻗﺖ ﺍﺳﯿﺮ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﻋﺮﺽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﯾﺎ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﻣﺴﺘﺮﺩ ﺳﺎﺯﻧﺪ . ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﺩﻫﻢ- ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻋﻠﯿﺘﯿﻦ ﻣﻌﺎﻫﺪﺗﯿﻦ ﺟﻼﯼ ﻭﻃﻦ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﺍﺭﯾﺎﻥ ﺭﺍ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺟﻨﮓ ﯾﺎ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺗﺤﺖ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻭﻟﯿﮑﻦ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﻨﻊ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻀﺮﻩ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻣﮑﺎﺗﺒﺎﺕ ﻭ ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻔﯿﻪ ﺑﻌﻀﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻓﺮﺍﺭﯾﺎﻥ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻭﻻﯾﺘﯿﺎﻥ ﯾﺎ ﺍﺗﺒﺎﻉ ﻗﺪﯾﻢ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺷﺪ، ﺩﻭﻟﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﻌﻬﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﻭ ﺗﻮﻗﻒ ﺍﺷﺨﺎﺻﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺍﻟﺤﺎﻝ ﯾﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺳﻤﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﺍﺯ ﻣﺘﺼﺮﻓﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﺍﺭﺱ ﻭ ﺧﻂ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻣﺮﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﺟﻬﺮﯾﻖ ﻭ ﺩﺭﯾﺎ ﻭ ﺣﺪ ﺍﺭﻭﻣﯽ ﻭ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺑﻪ ﺟﯿﻘﺘﻮ ﻭ ﻗﺰﻝ ﺍﻭﺯﻥ ﺗﺎ ﺍﻟﺘﻘﺎﯼ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺩﺭﯾﺎ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺳﺖ ﺭﺧﺼﺖ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ . ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﮐﻞ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮﺩ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻭﻋﺪﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﺍﺭﯾﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻭﻻﯾﺖ ﻗﺮﺍﺑﺎﻍ ﻭ ﻧﺨﺠﻮﺍﻥ ﻭ ﮐﺬﺍﻟﮏ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺣﺼﻪ ﻭﻻﯾﺖ ﺍﯾﺮﻭﺍﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺭﺍﺳﺖ ﺭﻭﺩ ﺍﺭﺱ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺳﺖ ﺍﺫﻥ ﺗﻮﻃﻦ ﻭ ﺳﮑﻨﯽ ﻧﺪﻫﺪ، ﻟﯿﮑﻦ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺷﺮﻁ ﻣﺠﺮﯼ ﻭ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ، ﻣﮕﺮ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﺍﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻨﺎﺻﺐ ﻣﻠﮑﯿﻪ ﯾﺎ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻭ ﺷﺄﻥ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﻭ ﺑﯿﮏ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻼ ﻫﺎﯼ ﺑﺰﺭﮒ ﮐﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻏﻮﺍﻫﺎ ﻭ ﻣﺨﺎﺑﺮﺍﺕ ﻭ ﻣﮑﺎﺗﺒﺎﺕ ﺧﻔﯿﻪ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻫﻤﻮﻻﯾﺘﯿﺎﻥ ﻭ ﺍﺗﺒﺎﻉ ﻭ ﺯﯾﺮ ﺩﺳﺘﺎﻥ ﻗﺪﯾﻢ ﺧﻮﺩ ﻣﻮﺟﺐ ﯾﮏ ﻧﻮﻉ ﺭﺳﻮﺥ ﻭ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﻪ ﺍﻓﺴﺎﺩ ﻭ ﺍﺧﻼﻝ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺷﺪ . ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﺭﻋﺎﯾﺎﯼ ﻋﺎﻣﻪ ﻣﻤﻠﮑﺘﯿﻦ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﺩﻭﻟﺘﯿﻦ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺭﻋﺎﯾﺎﯼ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻣﻤﻠﮑﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺩﯾﮕﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﯾﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺑﮕﺬﺭﻧﺪ ﻣﺄﺫﻭﻥ ﻭ ﻣﺮﺧﺺ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺩﻭﻟﺖ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺭﻋﺎﯾﺎ ﺑﻪ ﺗﺤﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻭ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ ﺍﻭ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺩﺍﻧﺪ ﺳﮑﻨﯽ ﻭ ﺍﻗﺎﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ . ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻧﺰﺩﻫﻢ- ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺣﺴﻦ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﮐﻪ ﺁﺭﺍﻡ ﻭ ﺁﺳﺎﯾﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺯ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﻣﻮﺟﺒﺎﺕ ﻣﮑﺎﺭﻩ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺍﯾﻦ ﺟﻨﮓ ﻭ ﺧﺼﻮﻣﺖ ﺑﺮ ﺍﻫﺎﻟﯽ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺭﻭﯼ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺍﻧﻌﻘﺎﺩ ﺍﯾﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﯿﺮﻭﺯﯼ ﺗﻤﺎﻡ ﺳﻤﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﺩ ﺍﺯ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺩﻭﺭ ﮐﺮﺩﻩ، ﻫﻤﻪ ﺭﻋﺎﯾﺎ ﻭ ﺍﺭﺑﺎﺏ ﻣﻨﺎﺻﺐ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﻋﻔﻮ ﮐﺎﻣﻞ ﻭ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮﺣﻤﺖ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﻭ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ ﺍﺯ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﺳﺘﺜﻨﺎﯼ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻭ ﻃﺒﻘﺎﺕ ﺑﻪ ﺟﺮﻡ ﻋﺮﺿﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻋﻤﻠﻬﺎ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎﯼ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺟﻨﮓ ﯾﺎ ﺩﺭ ﺍﻭﻗﺎﺕ ﺗﺼﺮﻑ ﭼﻨﺪ ﻭﻗﺖ ﻗﺸﻮﻥ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻧﺎﺷﯽ ﺷﺪﻩ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﻌﺎﻗﺐ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺁﺯﺍﺭ ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ ﻭ ﻧﯿﺰ ﺍﺯ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﯾﮑﺴﺎﻟﻪ ﻣﻬﻠﺖ ﺑﻪ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻣﺮﺣﻤﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﺑﺎ ﻋﯿﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺭﻭﺱ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﻭ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﻭ ﺍﺷﯿﺎﺀ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻧﻘﻞ ﯾﺎ ﺑﯿﻊ ﮐﻨﻨﺪ، ﺑﺪﻭﻥ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺩﻭﻟﺖ ﯾﺎ ﺣﮑﺎﻡ ﻭﻻﯾﺖ ﺍﻧﺪﮎ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﯾﺎ ﺍﺯ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﻭ ﺍﺷﯿﺎﺀ ﻣﻨﻘﻮﻟﻪ ﯾﺎ ﻣﺒﯿﻌﻪ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺣﻘﯽ ﻭ ﻣﺰﺩﯼ ﺍﺧﺬ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ . ﻭ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﺍﻣﻼﮎ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻝ ﻣﻮﻋﺪ ﻣﻘﺮﺭ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺪﺕ ﺑﯿﻊ ﺑﻪ ﺣﺴﺐ ﺧﻮﺍﻫﺶ ﺧﻮﺩ ﺑﻨﺎ ﮔﺬﺍﺭﯼ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﻭ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻋﻔﻮ ﻭ ﺑﺨﺸﺶ ﻣﺴﺘﺜﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﺪﺕ ﯾﮑﺴﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺑﻌﻀﯽ ﺗﻘﺼﯿﺮﻫﺎ ﻭ ﮔﻨﺎﻫﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺩﯾﻮﺍﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ ﻋﻘﻮﺑﺖ ﻣﯽ ﮔﺮﺩﺩ . ﻓﺼﻞ ﺷﺎﻧﺰﺩﻫﻢ- ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻣﻀﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ، ﻓﯽ ﺍﻟﻔﻮﺭ ﻭﮐﻼﯼ ﻣﺨﺘﺎﺭ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﺍﻫﺘﻤﺎﻡ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻞ ﻭ ﺣﮑﻢ ﻫﺎﯼ ﻻﺯﻣﻪ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻼ ﺗﺄﺧﯿﺮ ﺧﺼﻮﻣﺖ ﺭﺍ ﺗﺮﮎ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ . ﺍﯾﻦ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣﻪ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﺨﻂ ﻭﮐﻼﯼ ﻣﺨﺘﺎﺭ ﺟﺎﻧﺒﯿﻦ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻬﺮ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻣﻤﻬﻮﺭ ﻭ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﮐﻞ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭ ﺍﻋﻠﯿﺤﻀﺮﺕ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻣﺼﺪﻕ ﻭ ﻣﻤﻀﯽ ﻭ ﺗﺼﺪﯾﻖ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﺪﺍﻭﻟﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﺨﻂ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻣﺰﯾﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﭼﻬﺎﺭﻣﺎﻩ ﯾﺎ ﺯﻭﺩﺗﺮ ﺍﮔﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻭﮐﻼﯼ ﻣﺨﺘﺎﺭ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ . ﺗﺤﺮﯾﺮﺍً ﺩﺭ ﻗﺮﯾﻪ ﺗﺮﮐﻤﺎﻥ ﭼﺎﯼ، ﺑﻪ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺩﻫﻢ ﺷﻬﺮ )؟ ( ﻓﯿﻮﺭﺍﻝ ﺭﻭﺳﯽ ﺳﻨﻪ ﯾﮏ ﻫﺰﺍﺭ ﻭ ﻫﺸﺘﺼﺪ ﻭ ﺑﯿﺴﺖ ﻭ ﻫﺸﺖ 1828) ﻡ (. ﻣﺴﯿﺤﯿﻪ ﮐﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﭘﻨﺠﻢ ﺷﻬﺮ ﺷﻌﺒﺎﻥ ﺍﻟﻤﻌﻈﻢ ﺳﻨﻪ ﯾﮏ ﻫﺰﺍﺭ ﻭ ﺩﻭﯾﺴﺖ ﻭ ﭼﻬﻞ ﻭ ﺳﻪ 1243) ﻕ (. ﻫﺠﺮﯼ ﺑﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻭ ﺗﺼﺪﯾﻖ ﻧﻮﺍﺏ ﻧﺎﯾﺐ ﺍﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ﺭﺳﯿﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻣﻀﺎﯼ ﻭﺯﯾﺮ ﺩﻭﻝ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﻋﺎﻟﯿﺠﺎﻩ ﻣﯿﺮﺯﺍ ﺍﺑﻮﺍﻟﺤﺴﻦ ﺧﺎﻥ ﺭﺳﯿﺪ

منبع :http://www.mashahir.arzublog.com

دختری با لباس محلی

طراحی قدیمی جهانگرد فرانسوی ژان شاردن از شهر تبریز

طراحی قدیمی از شهر اردبیل

زبان ترکی آذربایجانی

زبان های اغوز یکی از شاخه های اصلی زبان های ترکی می باشد و ترکی آذربایجانی بخشی از زبان های اغوزی می باشد. این زبان توسط مردمان آذری که در منطقه خاورمیانه و قفقاز زندگی می کنند، استفاده می گردد. ترکی آذربایجانی بیشتر در کشور آذربایجان و مناطق آذری نشین ایران تکلم می شود.

گروه های زبان اغوزی غربی به ۳ دسته اصلی تقسیم می شود :

 اگر بخواهیم سایر زیر شاخه های زبان های ترکی رایج در ایران را نام ببریم به این گونه ها برخورد می کنیم:

* ترکی قشقایی

* ترکی خلجی

* ترکی شاهسونی

* ترکی افشاری

* ترکی سنقری

پراکندگی افراد ترک زبان در سرتاسر جهان ( ترک زبان بودن در این پراکندگی لزوما به معنای ترک بودن نیست)

زیست بوم و پراکندگی

قوم های ترک زبان، در سرتاسر سرزمین ایران پراکنده هستند. اما در برخی از نقاط حضور پررنگ تری دارند، برای مثال در آذربایجان شرقی، بخش عمده از آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان مرم به زبان ترکی سخن می گویند. بخش های اصلی سرزمین ترک زبانان آذری را در ایران، کوهستان ها و جنگل های زیبا تشکیل داده است. مناطقی که در زمستان بسیار سرد بوده و در بهار و تابستان از سرسبزی و زیبایی خاصی و ویژه ای برخوردار است.

بخشی از قوم های ترک زبان ایران یکجا نشین هستند و گروهی هم زندگی ایلی و کوچ نشینی دارند. این قوم از نظر خاستگاه ایلی به دو دسته عمده و چند دسته کوچکتر تقسیم می شوند؛

 دسته اول ایل های آذربایجان هستند مانند شاهسون ها، ارسباران و خلخالی ها

 دسته دوم ایل های فارس و دیگر مناطق مانند قشقایی ها و برخی از ایل خمسه و بخشی از ایل افشار و . . .،

جدای از ایل های گفته شده ترکمن ها نیز در کناره های دریای خزر  استان گلستان زندگی می کنند.

پراکندگی ترک زبان ها در ایران

ویژگی های رفتاری و روحیه

در مطلب عوامل تاثیرگذار بر الگوهای رفتاری ایرانیان، 10 ویژگی مختص به ایرانیان را معرفی کردیم علاوه بر این ویژگی ها که در اقوام ایرانی عمومیت دارد، آذری ها 5 ویژگی و روحیه ویژه دارند که آن ها را در ادامه خواهید خواند.

الف) وطن دوستی

شاید برای اثبات این سخن برشمردن وقایع تاریخی کافی باشد. از نمونه های وطن دوستی این مردم می توان به رشادت های ستارخان و باقرخان، کربلایی علی مسیو، بابک خرمدین و . . . اشاره کرد که در دوره های مختلف برای آزادی و عدالت جنگیده اند.

در سال ۱۲۹۹ خورشیدی، شیخ محمد خیابانی در تبریز قیام کرد و ثقه الاسلام شهیدِ راه استقلال و آزادی این سرزمین، به دست سربازان روسی در تبریز به دار آویخته شد. در سال ۱۳۲۵ خورشیدی مردم تبریز در برابر فرقه دموکرات آذربایجان به پا خاستند و استقلال ایران را حفظ کردند. 

۲۵ بهمن ۱۳۵۶ نیز قیام مردم تبریز فصل جدیدی را در مبارزه مردم ایران و انقلاب اسلامی آغاز کرد.

ب) تعصب مذهبی

آذری های غیور به دین اسلام و مذهب شیعه پایبندند و نسبت به آن تعصب خاصی دارند. چنانچه در سفرنامه های جهانگردان نیز، این مردمان در هر دوره ای پایبند دین نشان داده شده اند.

پ) مهمان نوازی

از جمله ویژگی های بارز مردم آذربایجان به خصوص تبریزیان، مهمان نواری آن ها است که برای مهمان اهمیت زیادی قائل اند. در سفرنامه جکسن، جهانگرد آمریکایی از مهمان نوازی مردم تبریز به خوبی یاد شده است. حتی فرهنگ مهمان نوازی را می توانید در ادبیات، اشعار، نوع برخورد آذری های بومی ایران به راحتی مشاهده کنید.

ت) هنرمندی

آذری ها بسیار هنرمند هستند و از دیرباز هنر آن ها مورد توجه همگان بوده است. فرش تبریز علاوه بر شهرت آن در سطح ایران، دارای محبوبیت و شهرت جهانی نیز می باشد.

هر چند که در پی جنگ صفویان با عثمانیان هنرمندان آذری ناگریز به کوچ به سایر شهر ها از جمله اصفهان شدند. با کوچ این هنرمندان به اصفهان صفحه ای تازه در هنر و معماری شهر اصفهان گشوده شد. 

هنرمندان تبریزی در تمامی زمینه های هنری خوش درخشیده اند، در خوشنویسی نستعلیق، مکتب تبریز الگویی برای دیگر مکاتب بوده، شاعران تبریزی جایگاه ویژه ای در ادب فارسی دارند و تنها مقبره الشعرای تبریز دربرگیرنده آرمگاه بیش از ۴۰ شاعر بزرگ است.

ث) غرور

بسیاری از جهانگردانی که به ایران سفر کرده اند، در سفرنامه های خود غرور و شأن مردم تبریز و آذری ها را به تصویر کشیده اند. دامپِری از این مردمان غیور اینگونه نقل می کند:

آنچه که به نظر ما پر شکوه و جلال است، نزد ایرانیان تبریزی مسخره است. به نظر ایشان کت های کوتاه و تنگ ما، شایسته ترین لباس نیست و فاقد هرگونه سلیقه است و هر نوع البسه ساده و تنگ و بی تصنع به نظر آن ها حقیر و ناچیز است و زیبا پسندی ایشان شامل لباسی می شود که گشاد و بلند و پرچین باشد (سرداری) و فروتنی کاذبشان آنان را وا می دارد تا هر سبک لباسی که خطوط اعضا و جوارح بدن انسان را برجسته نشان دهد، مستهجن بدانند، در حالی که اروپاییان چنین مدی را دوست دارند و از این رو ناخشنودی آسیایی ها را بر می انگیزد. آن ها از نشستن خشک اروپایی بر گرده اسب نیز انتقاد می کنند، که البته زیاد به خطا نمی رود زیرا وقتی سوار اروپایی سینه خود را جلو داده و حرکت می کند در کنار کسی که با ظرافت اما مغرور بر توسن خود می نشیند مانند کاریکاتور به نظر می رسد.

مشاهیر

با چند تن از افتخارآفرینان و مشاهیر ترک زبان در زمینه های مختلف ( روحانیت، جامعه پزشکان، سینما، ورزش، موسیقی، افراد نظامی ) از گذشته تا زمان معاصر آشنا خواهیم شد.

۱) سید محمدکاظم شریعتمداری : مرجع تقلید

۲) جبار باغچه بان : موسس اولین مدرسه کر و لال ها

۳) محمد حسین شهریار : شاعر

۴) آیدین آغداشلو : نقاش

۵) علی دایی : فوتبالست و صاحب رکورد بیشترین گل ملی در جهان

۶) حسین رضازاده : وزنه بردار و دارنده چندین مدال المپیک

۷) ستار خان : سردار ملی

۸) باقر خان : سالار ملی

۹) بهروز وثوقی : بازیگر

۱۰) صمد بهرنگی : معلم، داستان نویس و منتقد اجتماعی

۱۱) مهدی بازرگان : سیاستمدار

۱۲) تیمور لکستانی : پدر برق ایران

۱۳) ابراهیم حاتمی کیا : کارگردان

۱۴) عظیم قیچی ساز : تنها هیمالیا نورد ایرانی که به ۱۳ قله از ۱۴ قله بالای ۸۰۰۰ متر جهان صعود کرده است.

۱۵) محمد قلی شمس : پدر چشم پزشکی ایران

۱۶) اکبر عبدی : بازیگر سینما

۱۷) محمدتقی جعفری : فیلسوف

۱۸) سعید معروف : کاپیتان تیم ملی والیبال

۱۹) کیمیا علیزاده : نخستین و تنها بانوی مدال آور ایران در تاریخ المپیک

۲۰) مجید شهریاری : دانشمند هسته ای که در سال ۱۳۸۹ بر اثر ترور به شهادت رسیدند.

اسامی بسیار زیادی از افراد ترک زبان مشهور وجود دارد که کارناوال تعدادی از آن ها را به صورت تصادفی انتخاب کرده است

آیدین آغداشلو

صمد بهرنگی

مقدمه مترجم: میتولوژی یا اسطوره شناسی به عنوان یکی از شاخه های انسان شناسی فرهنگی از دیرباز مورد توجه تاریخ نگاران و مردم شناسان بوده است ، در متن پیشرو مولف به اختصار به مهم ترین اسطوره های اقوام ترک  پرداخته است و روشن است که برای شناخت و بررسی بیشتر تاریخ اساطیر این اقوام نیاز  به مطالعه ای جامع تر است .

ویژگی های اساطیر ترک

• تاریخ اساطیر ترک و وسعت جغرافیایی آن بسیار گسترده است.
• منابع تاریخی قبل از میلاد در خصوص نژاد ترک و فرهنگ آنها شامل اطلاعاتی در زمینه اساطیر ترک است.
• اطلاعات قدیمی در خصوص اساطیر ترک در سلسله های چین ،گوک ترک و منابع دوره ساسانی قابل مشاهده است.
• در نتیجه ی مهاجرت های گسترده قرن چهارم اطلاعاتی در منابع لاتین و بیزانس در خصوص اساطیر ترک به چشم می خورد.
• به طور حتم منابع اساطیر ترک و رد پای آن در مناطق وسیع جغرافیایی وجود دارد.
• در اساطیر ترک، اسطوره های دلاوری از جایگاه ویژه ای برخوردارند. قهرمانهای نجات بخش در اساطیر  در طی زمان انعکاس پیدا کرده ا ست.

ویژگی هایی که باعث تمایز اساطیر ترکی از دیگر اساطیر می شود را می توان به ترتیب زیر طبقه بندی کرد.

1/ شرایط روانشناختی ترک ها و نگاه آنها به دنیا متفاوت است.

2/ اساطیر ترک ها بر خلاف اساطیر مصر، یونان و هند بر پایه باور به خدایان استوار نیست(تفاوت مهم اساطیر ترکی با اساطیر مصری، یونانی و هندی در نبود باور به خدایان است.)

3/ در اساطیر ترکی توجه بیشتری به اساطیر عدالت محور و نجات بخش است.

4/ متون اساطیری ترک آشفته است و از باورهای شمنی نیز در عمل در آنها دیده می شود.

عالیم قاسیم اف (Alim Qasımov)  در سال 1957 میلادی در شهر شاماخی آذربایجان و در خانواده‌ای متوسط به‌ دنیا آمد. از دوران نوجوانی به موسیقی علاقه‌مند شد و با تمام مرارت‌هایی که در این راه وجود داشت راه موفقیت خود را پیدا کرد. صدای استثنایی عالیم او را به محضر بزرگان موسیقی اصیل آذربایجان کشاند. او در جوانی از آموزش موسیقیدانانی همچون « حاجی بابا حسین‌اف »، « نریمان علی‌اف » و « آقا عبدالله‌اف » سود جست و در 25 سالگی به ‌عنوان بهترین خواننده‌ی کلاسیک نسل خود،« جایزه‌ی بزرگ آواز » را از آن خود کرد.

عالیم قاسیم اف در سال 1999 به جایزه ارزشمند موسیقی یونسکو که موسیقیدانان بزرگی چون «شوستاکوویچ» « برنشتاین »، « راوی شانکار » و « نصرت فاتح‌علی‌خان » صاحب آن شده بودند به آن دست یافت. عالیم قاسیم اف تاکنون چند بار به ایران آمده است. یک‌ بار در جشنواره‌ی موسیقی فجر در سال 1371 و یک ‌بار هم در سال 1381 در تبریز، که این بار حضورش با استقبال باورنکردنی مردم روبرو شد.

به طوری که 5 شب کنسرت از قبل برنامه‌ریزی شده به 10 شب برنامه افزایش پیدا کرد و سالن 700نفری هرشب میزبان 1000 نفر بود.

قاسیم ‌اف دو سال قبل نیز در تالار وحدت به اجرای برنامه پرداخت که با استقبال علاقه‌مندان و نیز چهره‌های صاحب نام موسیقی سنتی، از جمله حسین علیزاده و شهرام ناظری روبه‌رو شده‌ بود.

حضور چهره هاى مطرح موسیقى ایران، همانند حسین علیزاده و فرهاد فخرالدینى و کیهان کلهر نشان مى داد که صداى این خواننده نامى مورد توجه و اعتناى نخبگان موسیقى نیز قرار دارد.

قاسیم اف در دنیاى موسیقى شهرتى بسیار دارد به نحوى که برخى از کارشناسان صداى وى را جزء برترین صداهاى موسیقى شرق در صد سال اخیر مى دانند. این خواننده ?? ساله که چندین عنوان معتبر بین المللى را در کارنامه خود دارد، در سن ?? سالگى و با بازى در نقش مجنون در اپراى لیلى و مجنون چشم ها را متوجه خود کرد و به اسطوره آواز آذربایجان تبدیل شد و در چند سال اخیر هم با اجراى«موغامات» و موسیقى کلاسیک آذربایجانى در غرب شهرت و محبوبیت خاصى پیدا کرده است. او که بیشتر آلبوم هایش در فرانسه عرضه شده، به خاطر درخشش هنرىوی در این کشور برنده جایزه GRAND Prix Dis Que شده است.

از وى به عنوان شایسته ترین جانشین خوانندگان صاحب نامى چون جبار قاریاغدى اوغلی، سیدشوشینسکى و خان شوشینسکى یاد مى شود. اجراى هماهنگ و تسلط نوازندگان بر تکنیک هاىنوازندگى از تمرینات مداوم و پیوسته آنها حکایت مى کند. آوازعالیم قاسیم اف با پختگى کامل،صلابت و ازهمه مهمتر اوج خوانی کم نظیر وى، جنس زنگدار صدایش که با انعطافى حیرت انگیز در اوج و فرودها غلت مى خورد شنونده را به حظى روحانى از این صداى اساطیرى فرو می برد. از جمله نکات جالب توجه در کنسرت گروه عالیم قاسیم اف ، حرکات دست این اسطوره آواز و خواندن اشعارى که عمدتاً در فضاى تغزلى و عاشقانه سیر مى کند و استفاده از ریتم هاى لنگ در برخى قطعات است که حداقل در گروههاى موسیقی کمتر سابقه داشته است. این ریتم ها در موسیقى ایران از سال هاى اولیه پس از انقلاب در کارهاى حسین علیزاده به چشم می خورد.

استاد عالیم قاسیم اف معتقد است:

((اگر من قدر صدایم این نعمت خداوندی را نمى دانستم و شب و روز تمرین نمیکردم این صدا خیلى وقت پیش مرا ترک میکرد.من تا زمانیکه لازم نشده حنجره ام را نفروخته ام حتى شده بادوستانم به خاطر یک دهن آواز خواندن دشمن شده ام،اما حنجره ام را نفروخته ام.خب حنجره ام هم اگر مرد باشد مرا نمى فروشد.

من به آوازهای اقبال آذر _ طاهرزاده _ ‌ظلی _ قمر الملوک _ قیطانچیان خیلى گوش داده ام، هنگامه اخوان چند آهنگ بسیار زیبا در دوران جوانى اش دارد. الان هم شجریان یک استاد به تمام معنا در موسیقى است و شهرام ناظرى را دوست دارم.من صدا های موسیقی ایرانی را خیلى زیبا گوش مى دهم و هضم مى کنم.

من فکر مى کنم که یکى از دلایل اصلى که موسیقی اصیل را در سایه قرار داده تلویزیون است.شما مایکل جکسون را در نظر بگیرید که رادیو و تلویزیون تا چه اندازه براى او تبلیغ مى کند و آگهى پخش مى کند. براى اینکه مایکل به تنهایى درآمد ندارد تمام دوروبرى هاى او سود مى برند و برایش اینگونه تبلیغ مى کنند در حالى که نمى توان از اثر او هیچ الهامى گرفت چرا که شعرى که او مى خواند شعری نیست که مثل حافظ و فضولى به آدم الهام دهند.)).

وی هم اکنون با همراهی دخترش خانم ((فرزانه)) قله های اوج آواز دنیا را سپری می کند.وی از سال 1999 از طرف سازمان جهانی یونسکو با نام ((شرق بولبولی)) لقب گرفته است.

استاد عالیم قاسیم اف در اجراهایش بیشتر از اشعار فضولی/نسیمی/حکیم نباتی/آقا واحد و...استفاده می کند.

وی چنان انسان والایی است که در عروسی یکی از فرزندانش به میهمانان حاضر صادقانه تاکید میکند:

(( آنهایی که نشسته اند برخیزند و به آنهایی که ایستاده اند جای دهند!چرا که آنان دعوت نشده آمده اند ولی شما دعوت شده آمده اید پس آنان محبتشان از شما به من بیشتر است.)).

جنس صدای قاسم اف چپ کوک است و از این منظر در فضای موسیقی شرقی صدایی منحصر به فرد و استثنایی به شمار می‌رود. حس موسیقایی او هنگام خواندن نیز نقشی مهم در انتقال زیبایی شناسی کامل صدایش به مخاطب ایفا می‌کند. قاسم اف در یک دهه اخیر به همراه دخترش کنسرت‌های مختلفی برگزار کرده است.