شاعیرین یاشاییشی ، سیاسی اجتماعی دَییشیکلر ایله  اوز به اوز اولدوقدا ، اونون روحوندا داها آرتیق تاثیر قویموشدور. آراز چایی نین  اوست یانلاری بیرده قفقاز  دوربری ، قاجار شاهلاری نین لیاقتسیزلیگی اثرینده ایراندان  آیریلیب و روسیه اولکه سینه قاووشماسی ، عقله یئرلشمه ین بیر حادثه کیمی شاعیرین ایچه ریسینده بویوک بیر خاناوایا دؤنموشدور.

« لنین » ین بلشویکی انقلابی، « واحد » کیمی آنلاقلی شاعیرین یوردون بورویوب، کمونیزمین دیکتاتورلوق حؤکمدارلیغی، « اتحاد جماهیر شوروی » آدیندا، بوتون روسیه و قفقاز  اؤلکه لرین  آغزینا آلیر.

ایکینجی جهانی  حربه نین باشلانیشی و « استالین » ین بو  حوققادا اؤزون گؤرستمه سی ، سبب اولدو آلمانین  قوشونو ، شوروی اؤلکه سینه یوگوروب، اورانی آلسین.  بو حالدا  خودمختار آذربایجان جمهوریسی نین جاوانلاری دا  « آلمان نازی » ایله ووروشماغا  جبهه لره  یوللانیرلار.

» واحد » ین گؤیولو  هر گون  اؤز آرخاداشلاری نین  اؤلومون ائشیتدیکجه  پوزولارمیش، آنجاق « هیتلر » ی پیسله مک اوچون بئله یازیر:

بیلدی عالم هیتلرین خائنلیگین، ادنالیغین

یاغدیریر میلیونلا دونیا خالقی نفرت دوشمانا

حاضریک واحد، صداقتله وطن اوغروندا بیز

هر زامان گؤسته رمگه قطعی جسارت دوشمانا

استالین حؤکمدارلیغی باشلادیقدا هئچ کیمین حقّی یوخ ایدی اؤز نظرینجه استالین ایله مخالفت اتمکده بیر سؤز دئییب یازسین. بئله بیر سیاسی وضعیّتده ، « علی آقا واحد » تورکو دیلینده اولان هفته لیکلر و روزنامه لرده  چالیشماقدان ال گؤتورمه ییردی و  اونون شعرلری روزنامه لرین ساتیشینا داحا آرتیق تاثیر قویموشدور. بئله بیر سیاسی حالدا کی چوخلاری  شوربا قیزدیرماق اوچون حکومتین خوشونا گلن سؤزلری و شعرلری یازیردیلار ، « واحد » کیشی تکی بیر اؤزلو دایاندی و  هئچ کسه یالتاقلیق ائتمه دی. بونا گؤره ده کی چون  یالان سئوه ن کمونیزم  سیاستی نین دالین دوتمادی، مطبوعات ساحه سینده دالی اوتوردو.

حکومتین مأمورلاری گلیب علی آقا واحده یالوارارمیشلار کی اونلارین توصیفینده شعر یازسین ، خوشلامازمیش. او  چتینلیکده یاشاماغی ، یالتاقلیق ائتمکدن اوستون گؤردو . دئییشلره گؤره:  استالین ین  حؤکمو ایله باکی دا  بؤیوکجه لیک ائدن « میر جعفر باقر اوف » آدیندا  بیر قان ایچن و  جلّادلیقا تانینمیش بیر کیشی ، مالی جهتدن واحد حضرتلرین چوخ سینسیدَرمیش. بیر حالدا کی  یاشاییش  بو شاعیره  چوخ چتین اولموشدور.

علی آقا واحد ، 1965 میلادی ایلینده ، یئتمیش یاشین کئچیرتدیکده، دونیادان گؤز یومدو . آنجاق عؤمرونون سونونا دک  شوروی حؤکمدارلیغی نین آجیسیندان آماندا قالمادی. حتّی کمونیزملرین قورخوسوندان ، اونون جنازه سین  گیزلینجه قبیرسانلیغا آپاردیلار. بونا گؤره کی قورخوردولار  اونون  باکی دا  قویلانماغینا گؤیول وئرمه یه لر. اونون روحو اوچدو آمما شعرلری کهریز تکی ادب اؤلکه سینده آخماقدادیر. 

پوروفوسور بیگدلی بو یئتگین شاعیرین اؤلوم حاققیندا بئله یازیر:

غزل اوستادی ، واحد حضرتلری نین اؤلوم خبرین ائشیده رک ائوینه گئتدیم. جنازه سی بیر تاختا تابوتون ایچینده یئرلشمیشدیر و اونو اوستونه بیر اسکی جئجیم چکمیشدیلر. واحد حضرتلی نین  کیچیک و چون دارشلیق ائوی وار ایدی.

آشاغیداکی شعر واحد حضرتلریندندیر:

سالدی هیجران اودونا اول بت مه پاره منی

ائیله دی زولفو تک هیجرینده گونو قاره منی

درد طغیانیمه  بیجا  یئره  زحمت  چکمه

تاری شاهددی طبیب اؤلدورو بو یاره منی

قیلدی کونلوم قوشونو حلقه ی زولفونده اسیر

وار خیالی چکه منصور کیمی  داره  منی

سر کویوندا  وطن  قیلمیش ایدیم  دیلدارین

اوزدو  وصلیندن  الیم  ائیله دی  آواره  منی

من تک  عالمده  غم و درده  گرفتار  اولسون

کیم کی حسرت  قویوب اول مهوش دلداره منی

سن بو حسنیله زلیخای جهانسان  ای مه

نولا عشقین چکه  یوسف  کیمی  بازاره منی

واحدا  زولف  نیگاریم کیمی  اینجه لدی  تنیم