بزرگترین حماسه تاریخ بشریت: ماناس
تورکان به دلیل گستردگی سرزمین ها و تاریخ دراز و غیرت ها و دلاوری ها ، صاحب ادبیات حماسه ای بسیار غنی هستند ؛ بطوری که به جرات می توان ادبیات حماسی تورکی را غنی ترین نوع ادبیات جهان دانست.حماسه عظیم ماناس برای اثبات این ادعا کافیست.حماسه ی ماناس مشتمل بر 400 هزار مصراع می باشد، که شرح دلاوری های تورکان قیرقیز در مجادله با بت پرستان کالموک می باشد.حماسه ماناس، گرچه متعلق به تورکی قرقیزی است، اما برخى شخصیتهاى آن، از جمله خود ماناس، در حماسه هاى سایر اقوام تورک نیز پدیدار میشوند؛ همانند آلپامش، اِدیگه باتِرِ (بهادُر)، قوبلاندى باتر، و شورا باتر. براى نمونه، در میان ازبکان دهگونه (روایت) از آلپامش وجود دارد، در میان قزاقها دوگونه، در میان قره قالپاقها یک گونه، که شمار ابیاتشان از 500 ،2 تا چهارده هزار متغیر است. داستان ماناس در نواحى آلتایى به صورت آلپ ماناش و در کتاب دده قورقود به صورت قصه بسیار لطیف «بامسى بئیرک» دیده میشود.
