شکل های گوناگون زبان :
۱ – گونه :
گونه به شکل هائی از زبان می گوئیم که هر کدام در جا و موقعیت معینی به کار می روند. ما در هر موقعیت با گونه زبانی مختص همان موقعیت حرف می زنیم . ما در حضور معلم به گونه ای حرف می زنیم . ئر کنار دوستان به گونه ای دیگر حرف می زنیم . در هنگام خرید به گونه ای دیگر حرف می زنیم.در جمع خانواده گونه دیگری حرف می زنیم. ما خودمان متوجه تفاوتهای گونه زبان خود نیستیم .
فرض کنیم اگر با معلم خود به همان گونه ای حرف بزنیم که با دوستمان هنگام شوخی حرف می زنیم چه می شود ؟
۲ – لهجه :
لهجه به شکل هایی از زبان می گوئیم که فقط تلفظ با هم فرق دارد.
وقتی یک اطفهانی به فارسی تهرانی حرف بزند ، می گوئیم لهجه دارد. این لهجه در زبانهای کردی و ترکی و لر نیز وجود دارد.
در زبان ترکی آذربایجانی نیز تلفظ مردم در شهرهای مختلف فرق دارد. وقتی می خواهیم بگوئیم فرئدا خواهم رفت.
ساباح گئده جاخ. ( تبریزی )
ساباح گئده گه خ( ماکوئی)
ساباح گئده جئح ( اهری)