ب-اینجه لر : ə = اَ    ائ= e
  İ  =ای    Ü = او    Ö = اؤ

 ə--əL   اَ-- اَل
  e-ev   ائ- ائو
 İ  - İş  ای- ایش
Ö-ölkə  اؤ - اؤلکه
Ü-ÜZÜM  او- اوزوم= انگور       
     عرب الیفباسیندا ü  یازاندا (او)و اوستونده بیربالاجا ۷یه اوخشار علامت قویولارگوشیده تاپا بیلمه دیم سیز ال یازسینداقویارسیز

قالین ، اینجه سؤزلری آیرماق اوچون سؤزلری(لار،لر)ایلن جمعلیین.سؤزون سونونا( لار،یا،لَر)آرتیریب اونو سینایاق
(لار)ایلن دوزگلن سؤزلرقالین دیر. آتالار،آغاجلار،اودونلار،
(لَر)ایلن دوزگَلَن سؤزلرده اینجه دیرلر.
نَه نَه لر-چؤره کلر-گوزلر.

دیلیمیزده سسلیلراینجه،قالیندن باشقا یئنه ایکی یئره بؤلونور.
اودا

یاسیق ، دوداقلانمایان.
یوواریق ، دوداقلانان
 دیر.
چون(او-o)دئیینده دوداق قاباغاگلرقونچالانار یاسیق دا گلمز
اوناگؤره
باکی دا دوداقلانان ، دوداقلانمایان دئلییر
 ترکیه ده یاسیق . یواریق ایشلنیر
بوردا چوخلو یاسیق، یوواریق ایشلنیر

یاسیق لار:
A-آ ....I -ای ...e- ائ.‌..İ -ای...ə -اَ     
اؤرنک:تبریزلی- Təbrizli
Təbrizlilər. تبریزلی لر               تانینمیش = TanInmIŞ
آداملار =  adalar
یواریق لار:
O –او... U- اوُ...Ö –اؤ... Ü -او

On =    اون - ده ۱۰
Un   =   اوُن  -  آرد
Ön =     اؤن -  جلو
ÜN   = اون -  سس

 اورمولو-  URULU
اورمولولار    urmulular
  ، کؤزلو- KÖZLÜ
 اوغوللو- Oğullu

۲- سس سیزلر= صامت لر:

دیلیمیزده سسلیلردن باشقا
 ۲۳ دانا  سس سیز وار

بو سس سیزلر ایکی یئره بؤلونور

۱-کارسسلر، آغیزدان بیرآز سس سیزچیخار
p پ،t ت،k ک،s س،ş ش،h ح،f ف، ç چ،xخ
۲-جینگیلتیلی سس سیزلر:
ج c ،گ Gg، زz ، ژJj ، د Dd ، غ Ğğ ، و v ، ب Bb  ، ر Rr ، ن Nn ، مMm ، لLl ، ی Yy، قQq
جینگیلتیلی سسلر بوغازدان چیخاندا بوغازین سس تئللری تیتره ییب، ویبره ویرار.
اَلینیزله چننیزین آلتیندان خیرتده یینیزی (بوغازینیزی) توتوب سس لری سینایین.

آهنگ قانونو ،یا،(هاوا یاساسی)

تورک دیلینده اینجه ،قالین بیرسؤزده گلمز
تورک دیلینین اصلی تملی بونلاردیر
چوخ - چوخ دیققت اولونمالیدیر
یوخسا غلط اولار
.۱-قالین ایلن باشلانان قالینلا بیتر
اؤرنک :AĞLAŞMA =آغلاشما YOLDAŞLIQ=یولداشلیق،
 یازیلار= YAZILAR
۲- اینجه ایلن باشلانان اینجه ایلن قورتارار.اؤرنک
 SEViMLəİ = سئویملی
NəNəLəR = نه نه لر،
 Sevindirən = سئویندیرن
 
 اینجه ، قالین سَسلیلری بیر- بیرینه قاتساق سؤز دوز اولماز.
اؤرنکgələcaq=گله جاق سؤزودوز دئییل  بوناگوره کی بوسؤزده ایکی سسلی وار.(آ-a)قالین دیر(اَ- ə) اینجه دیر
گَلَجَک= gələcək دوزدور

گئتسوق= getsoq دوز دئییل چون( O -او) قالین دیر(e -ائ ) اینجه دیر  getsək =گئتسک دوزدور.

۳- یاسیق ایلن باشلانان یاسیق ایلن قورتارار میثال:
  TƏRİZLİ= تبریزلی    
qaraxanlı : قاراخانلی
آنجاق
 qaraxanlu  =  قاراخانلو
دوزدئییل چون( u -ا‌وُ) یوواریق دی(آ-a)یاسیق دیر

یوواریقلاباشلانان یوواریقلا قوتارار اؤرنک توتلو =tutlu
اؤلو= ölü
آنجاق
اوٍِرمولی = urmuLlدوزدئییل چون (اوُ-u)یوواریق دیر(ای_l)یاسیق دیر
اوُرمولو=urmulu دوزدور

توالی ( آردیجیل) قانونو: ( او =O--اؤ=ö--اِ=e ) بوسَسلریالنیزسؤزلرین بیرینجی هیجاسیندا (بخش)ینده گلر.
قالان سَسلیلرسؤزون هربیرهیجا سیندا گله بیلر.
اؤرنک
E- گئتدیکجه = getdıkcə
 ائشیکده کیلر= eşikdəkilər

اؤاؤلکه لر  Ö=ölkələr
 اؤرده کلر = ördəklər

O-odunluq = او - اودونلوق اوینویور = Oynuyur
(ق) سسی ایکی سَسلی آراسینداگلنده(غ)سَسینه چئوریلر اؤرنک:اوشاق+ی=اوشاغی    UŞAQ+I=UŞAĞI

(ک) سَسی ایکی سَسلی آراسیندا گلنده(گ ـ یی)چئوریلراؤرنک : چؤرک+ی= چؤره گی – چؤره یی
  Çörək+i = çörəgi-çörəyi

(ت)سَسی ایکی سسلی آراسیندا گَلَنده(د) سَسینه چئوریلر اؤرنک: ایگیت+ی = ایگیدی igit+i=igidi

اینجه لرده (ک)سَسین (ح) سَسینه چئوریلمه سی دانیشیق (آغیز)دا دئییلیر
 اؤرنک . چؤره ک یازی دیر
چؤره ح دانیشیق دیر

قالین لاردا (ق)سسین (خ)سسینه چئوریلمه سی دانیشیق(آغیز)دا دئییلیر
اؤرنک.اویناماق یازی دیر .
اویناماخ دانیشیق دیر

( ک-گ) اینجه لرده گلر
دیلک ، گرگ ، دیرک...
 
( ق، خ ،غ ) قالین لاردا گلر

تک هیجالیدا،
 آغ , باغ ، اوخ، چوخ ...

ایکی یا چوخ هیجالیدا
اوشاق، سیناق .اوتوراق...

 دیلیمیزی یازاندا حتمن بونلار گؤزلنیلملیدیر