تاریخ‌لرین‌ گؤسته‌ریشینه‌ گؤره‌، قاراداغ‌ یوردو ایرانین‌ ان‌ اسگی‌ یئرلریندن‌دیر. حله‌ بو گونه‌ قدر بو بؤلگه‌نین‌ تاریخین‌ اون‌ دوردمین‌ایله‌ یئتیره‌نلر وار. طبیعی‌ دیر کی‌، بو قدیم‌ ماحالین‌ ادبیاتی‌ دا زنگین‌ و تاریخین‌ کئچمیشیندن‌ سؤز - صحبت‌ آچاجاق‌. بو کیچیک‌یازیدا سیزه‌ قاراداغین‌ گؤز به‌به‌یی‌ اولان‌ «اهر» شهرینده‌ دوغولان‌ بیر شاعیردن‌ دانیشماق‌ ایسته‌ردیم‌. فیکرینیزجه‌ بو شاعیر کیم‌اولابیلر؟

بو ایتگین‌ و آرزی‌ گؤز شاعیر رحمتلی‌ اصغر اکبرزاده‌ دیر کی‌، شعر و ادب‌ دونیاسیندا - «سالک‌» تخلصون‌ سئچمیش‌ دیر. شاعیرسالک‌ گونش‌ ایلی‌ 1271 ده‌ اهر شهرینده‌ دونیایا گؤز آچمیش‌ و اوشاقلیق‌ چاغلارین‌ ائله‌ بو شهرده‌ کئچمیش‌ دیر . او گنج‌ چاغلارینداآذربایجانین‌ ان‌ مشهور و تانینمیش‌ شهری‌ اولان‌ قوجا و اوجا تبریزه‌ کوچوب‌، ائله‌ همین‌ شهرین‌ دوخانیات‌ اداره‌ سینده‌ استخدام‌اولوب‌ ایسته‌ باشلاییر.

علی‌اکبر اوغلو، اصغر 1327 دن‌ 1328 ینجی‌ ایله‌ قدر، اولکه‌ میزین‌ تانینمیش‌ شاعیر و ادیبی‌ اوستاد هریسی‌ ایله‌ امکداشلیق‌ ائدیر.بو ایکی‌ شاعیرین‌ بیر ایل‌ عرضینده‌ بیر یئرده‌ اولمالاری‌ دئمک‌ بیر چوخ‌ ایشلرین‌ خیر و برکت‌ منشایی‌ سایلیر. رحمتلی‌ «سالک‌»قوشدوغو شعرلری‌ اوستاد هریسی‌ یه‌ اوخویور و اوستاد هریسی‌ ایسه‌ یازدیقلارین‌ حله‌ اوگون‌ آتاسی‌ یئرینده‌ اولان‌ «سالک‌» - ه‌اوخور و بئله‌لیک‌له‌ اونلارین‌ آرالاریندا سیخ‌ بیر علاقه‌ یارانیر نه‌ یازیق‌ کی‌ بو ایلکی‌ و باغلانتی‌ بیر ایل‌ دن‌ چوخ‌ داوام‌ ائده‌ بیلمر و بوایکی‌ شاعیر ظاهرده‌ بیر - بیرلری‌ ایله‌ آیری‌ دوشورلر. اوستاد هریسی‌ آموزش‌ و پرورشه ‌ منتقل‌ اولور و رحمتلی‌ سالک‌ ائله‌ دوخانیات‌دا وظیفه‌ داشییب‌ و نهایت‌ تقاعد مقامینا ال‌ تاپیر.

چوخ‌ تاسف‌لر اولسون‌ کی‌ بیزه‌ بللی‌ اولمایان‌ عامیل‌لره‌ گوره‌ شاعیر سالک‌ تاهل‌ اختیار ائتمه‌ییر و ائله‌ عومرونون‌ سونونا قدر تک‌ لیک‌ده‌ یاشاییر. کیم‌ نه‌ بیلیر بلکه‌ ده‌ بونا گؤره‌ حله‌ بو گونه‌ کیمی‌ شاعیرین‌ شعرلری‌ یئکونلاشمایب‌ و یاشامی‌ حاقدا بیر مقاله‌ده‌ یازیلمایب‌!

درین‌ دوشونجه‌لی‌ شاعیریمیز ایکی‌ دیلده‌ یعنی‌ هم‌ آنادیلینده‌ هم‌ ده‌ فارسجا گوزه‌ل‌ و آخیجی‌ شعرلر قوشوب‌ . یازیقلار اولسون‌ کی‌الیمیزده‌ اونون‌ شعرلریندن‌ آزوار و حله‌ پوئزیاسینا دایر دانیشماق‌ بیر اوقدر راحات‌ نظره‌ گلمیر. الده‌ اولان‌ شعرلردن‌ بئله‌ دوشونمک‌اولورکی‌، او ساوادلی‌ و بیلیکلی‌ بیر ادیب‌ ایدی‌ کی‌ طنز ده‌ مهارتلی‌، مرثیه‌ ده‌ باجاریقلی‌ و لیریک‌ شعرلرده‌ گورکملی‌ بیر شاعیر ایدی‌.اؤرنگ‌ اولسون‌ دئیه‌ حله‌ نئچه‌ ایللردن‌ بری‌ بیر طنز شعری‌ کی‌ دیللر از بری‌ دیر سیزلره‌ تقدیم‌ ائتمک‌ ایسته‌ردیم‌.

میوه‌ فشار

من‌ بو هامی‌ فشار ایله‌ میوه‌ فشاری‌ نئیلیره‌م

‌میوه‌ فشاردن‌ گلن‌ آب‌ اناری‌ نئیلیره‌م‌

آب‌ اناردن‌ دئیم‌ صحبت‌ یارایلن‌ بئله

‌آج‌یالاواج‌ یاوان‌ یاشیل‌ صحبت‌ یاری‌ نئیلیره‌م‌

قد بوکولوبدو نون‌کیمی‌، باش‌ آغاریب‌دی‌ یون‌کیمی

‌قاشی‌ کمان‌ گوزل‌لری‌، چشم‌ خوماری‌ نئیلیره‌م‌

بئل‌لری‌ اینجه‌ قیزلارین‌، نازینی‌ چکمک‌ ایسته‌مم

‌دام‌ بلای‌ جان‌ اولان‌ زولف‌ نگاری‌ نئیلیره‌م‌

چشم‌ خومارده‌ اولان‌ عشویه‌ یوخدو طاقتیم

‌غمزه‌سی‌ جان‌ آلان‌ گوزه‌ل‌ قیز بالالاری‌ نئیلیره‌م‌ 

قوی‌ اولوره‌م‌ حسن‌ بالا آز منه‌ ده‌ بو سوزلری

‌من بو‌ فسرده‌ حال‌ایله‌ بوس‌ و کناری‌ نئیلیره‌م‌

دیش توکولوب أغبز باتیب چانه چیخیب یوخاری یه

أی بالا  من بو وضع ده دوشلری ناری نئیلیره م

غمزده‌ یاردن‌ دئمه‌، نغمه‌ تاری‌ ایلن‌ بئله

‌غمزه‌ یاری‌ نئیلیره‌م‌ نغمه‌ تاری‌ نئیلیره‌م‌

باغ و باهار عومرومو سیل خزان خراب ائدیب

هیوانی ناری نئیلیره م  باغچانی باری نئیلیره م 

ناز و عتاب‌ یاردن‌ باغریم‌ اولوبدو قان‌ منیم

‌سیر چمن‌ ده‌ یوخ‌ گؤزوم‌ باغ‌ و باهاری‌ نئیلیره‌م‌ 

سالکین‌ آز قالیب‌ چیخا جانی‌ فشار دهردن‌

من‌ بو فشار ایلن‌ عمو میوه‌ فشاری‌ نئیلیره‌م‌

19/9/39   

گؤردویونوز کیمی‌ اونون‌ دیلی‌ نه‌ قدر ساده‌ و اؤره‌یه‌ یاتیم‌ دیر و جالب‌ دیر کی‌، اؤزوندن‌ قاباق‌ کی‌ طنز یازان‌ شاعیرلری‌ هئچ‌ده‌یانسی‌لامیر.

«میوه‌ فشار» شعری‌، ایللر قاباق‌ شاعیرلریمیزین‌ طرفینده‌ن‌ قارشی‌لانیب‌ و بیر نئچه‌ نظیره‌ و بنزتمه‌نین‌ قوشولوب‌ یازیلماسینا سبب‌اولموشدور. شاهید اولاراق‌ بو گونه‌ قدر بیر نئچه‌ کیتابی‌نین‌ اوخوجوسو اولدوغوموز طنز شاعیریمیز میزره‌ تخلص‌لو «محمدحسین‌طهماسب‌ پور شهره‌» جنابلاری‌ دا همین‌ شعری‌ ائشیدندن‌ سونرا بئله‌ بیر شعر قوشموشلار:

سن‌ کی‌ اوزون‌ فشارداسان‌

میوه‌ فشاری‌ نئیلیسن‌؟

یاتدی‌ فشار، باتدی‌ گؤزون‌

ماست‌ و خیاری‌ نئیلیسن‌؟

کار - کاسیبین‌ باشین‌ قاتان‌

موفته‌ شعاری‌ نئیلیسن‌؟(1)

مهجور و آرزی‌ گؤز شاعیریمیز نه‌ یازیق‌ کی‌ 21/9/1358 ده‌ یاشایشین‌ آجی‌ و شیرین‌ یوکون‌ یئره‌ قویوب‌ ائله‌ چوخ‌ سئودییی‌ تبریزشهرینده‌ تورپاغا تاپیشیریلیر، آمما گؤزو نیگران‌. نییه‌ کی‌ او شعرلرینین‌ طالع‌یندن‌ چوخ‌ نیگران‌ ایدی‌  و گؤروروک‌ بو گون‌ اونون‌وفاتیندان‌ 24 ایل‌ اؤتدوکده‌ شعرلرینده‌ن‌ و ساده‌جه‌ دئسک‌ یازی‌ - پوزوسوندان‌ خبر وئره‌ن‌ یوخدور. آمما اینانیریق‌کی‌ بو گؤرمه‌لی‌ وگرک‌لی‌ ایش‌ بلکه‌ ده‌ بیر گون‌ آذربایجانین‌ خلف‌ اوغوللارینین‌ همتی‌ ایله‌ اولا. مقاله‌ میزین‌ سونوندا «دونبولو» طایفاسیندان‌ اولان‌،سالک‌ تخلص‌لو زینال‌ نووه‌سی‌، علی‌ اکبر اوغلو اهرلی‌ اصغر اکبرزاده‌نین‌ تورکجه‌ بیر مرثیه‌سین‌ بیرگه‌ اوخویوب‌، اوستاد هریسی‌ده‌ن‌بیزه‌ بو مقاله‌ ده‌ یاردیمچی‌ اولدوقلارینا گؤره‌ تشکر ائتمه‌یی‌ فرض‌ بیلیریک‌.

دوروب‌ بیر طرف‌ دن‌ ائتمیش‌ احاطه‌ بلا منی

‌ائتسین‌ گؤروم‌ خلاص‌ شه‌ کربلا منی‌

الحاح‌ ایلن‌ دئدیم‌ سنه‌ای‌ زایر حرم

‌آستان‌ کعبه‌دن‌ دوتوب‌ ائیله‌ دعا منی‌

مشمول‌ بلکه‌ ائیله‌یه‌ جانان‌ وصالینا

مسکین‌ سنی‌، فقیر سنی‌، بینوا منی‌

گئتدون‌ قایتدون‌ اولمادی‌ حاصیل‌ بو مدعا

بیلدیم‌ یالانچی‌ ایئله‌میسن‌ دعا منی‌

چونکه‌ دعا اجابته‌ اوردا یقین‌ یئتر

ائیله‌ردی‌ کامکار کرم‌لن‌ خدا منی‌

ایسته دیم‌ توسلی‌ اصغرین‌ عطشان‌ دوداغینه

‌ائتمیشدی‌ چونکه‌ غصه‌ لی‌ بو ماجرا منی‌

تا کی‌ قویوم‌ اؤزومو حسین‌ آستانه‌سینه

‌مرهون‌ لطف‌ ائده‌ شه‌ گلگون‌ قبا منی‌

اکبر مزارینی‌ ایلیوم‌ شوق‌ ایله‌ طواف

‌ائتسین‌ خدا او تربت‌ پاکه‌ فدا منی‌

عباس‌ قبر پاکینه‌ده‌ التجا ائدیم

‌قیلسین‌ قبول‌ خدمته‌ اول‌ با وفا منی‌

قاسیم‌ سوراغینا دونئیدیم‌ مجلسه‌ گاهی‌ ده

‌ائتسین‌ قوناق‌ او قاسم‌ کدخدا منی‌

اصحاب‌ جان‌ نثار حسینه‌ سلام‌ ائدیم‌

بیلسین‌له‌ تاکی‌ اوزلرینه‌ آشنا منی‌

سونرا گئدیم‌ نجف‌ ده‌ علی‌ خاک‌ پایینه

‌مشمول‌ التفات‌ ایله‌ سین‌ مرتضی‌ منی‌

بو آرزو اؤزون‌ بیلی‌سن‌ دلدی‌ قلبیمی

‌نائل‌ ائله‌ بو آرزویه‌ ای‌ خدا منی‌

«سالک‌» بو آرزویه‌ یئتیشمک‌ یقین‌ اولور

گر ایسته‌سه‌ حضوره‌ امام‌ رضا منی.

قایناقلار و ایضاحلار :

1- بهاریم‌ گل‌ - میرزا - تهران‌، نشر دنیا 1372، ص‌ 78

۲- اهرلی سالکین الیازما دیوانی

۳- شخصی یادداشتلاریم 


منبع :http://salarsolmaz.blogfa.com

دوشنبه 1 آذر 1395
بؤلوملر : تورک ادبیاتی ,